De post-individualistische kerk (39)

Dit bericht is 907 keer gelezen!

Gemeenschap??

Jouw eigen keuze, mijn eigen keuze. Dat zal zeker training vragen. Maar in elke situatie ligt er voor jou een keuze. Zo kun je zelf eigenaar zijn van jouw naastenliefde, jouw geloof, jouw woorden en daden, jouw zin van het leven. Het is alleen wel steeds gericht op de naaste en heeft de naastenliefde als bron en energie. Met dit principe ben je dus eigenlijk op een individualistische manier het individualisme in jouw leven gepasseerd. Er is meer aan de orde gekomen dan jij alleen, namelijk de naaste. En die naaste verlost jou van sterven op jouw individualistische eilandje. Niet door zelf iets te doen, maar door voor jou de mogelijkheid tot het liefhebben van je naaste te zijn. Zo zul jij waarschijnlijk ook voorwerp van naastenliefde zijn voor anderen. Dus anderen zullen jou liefhebben en daardoor van hun eilandje worden verlost.

En hier zie je een postindividualistische gemeenschap groeien. Die gemeenschap heeft principieel geen regels omdat hij groeit uit individualistische keuzes van naastenliefde. Is de naastenliefde dan niet de regel? Ja en nee. Naastenliefde is niet omlijnt, niet ingekaderd, niet gevat in een set regels en wetten. Naastenliefde kent alleen de vorm van jezelf geven aan de naaste. Daar ontstaat “meer dan het enkele individu”. Jij hebt de naaste nodig voor de zin van jouw leven en met dat feit vorm je een gemeenschap. Als de naaste die jij liefhebt niet meteen jou als zijn naaste heeft om lief te hebben vorm jij toch een gemeenschap. Het is nu zeer verleidelijk om in kwantiteiten en effecten, doelmatigheden en punten op de horizon te gaan denken. Ik bedoel dat het nu heel verleidelijk is om het enkele feit van de naastenliefde die jij voor iemand hebt te gaan uitmeten op effectiviteit en bereik. Hoe ver kom ik? Hoeveel win ik? Wat zullen de meetbare effecten zijn? In elk business- en opbouwmodel zul je deze incentives tegenkomen. Maar deze stimulansen en belijningen zorgen er alleen maar voor dat een deel van jouw individualistische keuze en vrijheid wordt overgedragen aan het systeem. En dat is wellicht voor een commercieel bedrijf noodzakelijk. Maar voor zingeving niet. Als je in zingeving (politiek, religie, sociale zorg) op die manier gaat werken beland je vrij snel bij een soort neo-collectivisme. En dat is in onze maatschappij aan alle kanten merkbaar in het sociale leven, de politiek en de religie. Er ontstaan nieuwe systemen die opnieuw mensen dwingen om binnen hun lijntjes ofwel de lijntjes van het systeem te blijven. En omdat we inmiddels hebben afgeleerd dat het collectief de maat van mijn leven bepaalt zullen die collectieven óf heel snel vervloeien (pop-up politieke en religieuze bewegingen) óf heel dictatoriaal worden (extreem rechts of extreem christelijk of islamitisch). Beiden zie je gebeuren in onze tijd. Wat overblijft is de vraag naar jouw individualiteit en dan ben je weer terug bij het begin.

Het lijkt mij niet de goede weg om in een neo-collectivisme terecht te komen. Volgens mij is het beter uit te gaan van geloof in naastenliefde. Daarin behoud je jouw individualiteit en ontstaat er gemeenschap. Maar bij gemeenschap is het noodzakelijk niet in belijningen, regels en kaders te denken, maar in individuele inzet en vloeiende bewegingen. Waar we onze identiteit en zin halen uit individualistische naastenliefde is het noodzakelijk zo dat we moeten leren dat zingeving fluïde is en dus ook een gemeenschap geen vaste vormen kent. Dat vraagt van ieder individu geloof in naastenliefde en in de eigen bijdrage. Maar het vraagt ook geloof in het nog niet zichtbare resultaat. Misschien wordt het resultaat ook nooit zichtbaar en zal het geloof in de naastenliefde zich verder ontwikkelen als zingeving van jouw bestaan. Wat alleen wel als interessante vraag geboren is in deze blog is de vraag naar de ontwikkeling van een gemeenschap. Sommigen zitten echt niet op een grotere gemeenschap te wachten, anderen vinden er juist hun veiligheid in. Kunnen we dat pad gaan aflopen en kijken wat er post-individualistisch aan gemeenschap groeit als het geen groepsdictatuur mag worden?

(wordt vervolgd)