december 2017

Jozef de Rechtvaardige (5 en slot)

Jozef verdwijnt in de geschiedenis. Midden in de nacht schiet hij wakker. Was het reëel? Was het een droom? Een engel had hem gewaarschuwd voor gevaar en opgedragen de weg van Israël te gaan. De weg van Israël. Ook al klinkt dat in onze oren wellicht als een weg van verlossing, heil, melk en honing, het is in feite een weg van deportatie, slavernij en vreemdelingschap. Was Jozef eerst nog van plan geweest in zijn eentje die weg te gaan, nu krijgt hij de opdracht om die weg te leren aan zijn gezin. “Neem het kind en zijn moeder en vlucht naar Egypte”, had de engel in zijn droom gezegd. Hoe ga je dat ooit uitleggen als weg van God? Maar Jozef kende tora en ging. Kanaän hoorde niet meer van Jozef, Maria en hun vreemd geboren kind. Kanaän hoorde van tirannie en kindermoord, collaboratie met de bezetter en overnemen van de gewoonten van de wereld. Jozef leerde zijn gezin in Egypte, dat voor de kinderen van het licht niets dan ballingschap rest. read more

Jozef de Rechtvaardige (4)

Jozef is het eindpunt van het “geslachtsregister” uit Mattheüs 1. In dat hoofdstuk staat niet het geslachtsregister van Jezus Christus, zoals wij een geslachtsregister zouden maken. Voor ons zou het lijken op de registers van Adam (Genesis 5) of Noach (Genesis 10). Je hebt een voorvader en je beschrijft wie er uit hem geboren worden. Maar Mattheüs 1 is anders. Jezus is niet de voorvader (daar mag je even over mediteren, want Hij is wel de reden van al die geboortes) en het register loopt ook niet op Hem uit, maar op Jozef, die niet zijn vader is. Jozef is het menseijke eindpunt van de lijn van geboortes vanaf Adam zegt de evangelist Mattheüs. read more

Jozef de Rechtvaardige (3)

Jozef heeft om heel begrijpelijke redenen besloten om bij Maria weg te gaan en te kiezen voor (vrijwillige?) ballingschap. Maar als iets niet de bedoeling is wanneer God zelf naar de wereld komt is het wel dat de mensen in ballingschap gaan. Zijn Naam is niet voor niets Immanuël, God MET ons. Maar deze situatie (Maria zwanger uit de Heilige Geest) is wel heel bijzonder en hoe ga je daar als mens mee om? Er zijn geen eerdere voorbeelden voor Jozef in tora te vinden, dus wat moet je dan? God zelf vult tora aan voor Jozef. Daar is een engel voor nodig, die eerst Jozefs situatie benoemt. “Wees niet beschroomd Maria als vrouw te nemen,” zegt de engel in een droom. Jozef is dus beschroomd, huiverig, onwennig, onzeker. “Niet doen!”, zegt de engel. En de engel weet hoe de vork in de steel zit. “Wat in haar verwekt is is uit de Heilige Geest”. Dat had Jozef dan in ieder geval goed. Maar Jozef moet nu leren dat de aanwezigheid van de Heilige Geest niet tot de conclusie mag leiden dat je als mens dan maar het veld ruimt. Zijn vooronderstellingen waren juist, maar zijn conclusie niet. read more

Jozef de Rechtvaardige (2)

Wat moet je doen als blijkt dat jouw verloofde zwanger is uit de Heilige Geest? Je staat in ieder geval een tijdje flabbergasted langs de kant. Wat is hier aan de hand? Maar als je dan een beetje tot jezelf bent gekomen hangt het heel erg af van wie je zelf bent. Ben je een vlogger, die graag zoveel mogelijk likes wil hebben dan zul je waarschijnlijk al je skills in de strijd gooien om een vlog te maken, die meteen viral gaat. Je hebt een goudmijn in handen. De Zoon van God wordt zomaar in jouw handen gelegd! Binnenkort bezit je een jacht van een paar miljoen op de Middellandse zee! Ben je een angsthaas, slecht in het nemen van beslissingen, dan zul je stilletjes weglopen en rustig in een hoekje gaan afwachten wat er gaat gebeuren. Laat de anderen maar op een jacht in de Middellandse Zee gaan cruisen. Ben je Jozef de timmerman uit Nazareth dan kijk je eerst wat tora er van zegt. read more

Jozef de rechtvaardige (1)

Over Jozef, de timmerman uit Nazareth, zegt de bijbel niet zo veel. Maar wat er wordt gezegd is uitermate boeiend. Hij mag voor vele mensen een passant in de nacht zijn, de man naast de ezel of de achtergrondfiguur in de stal, voor wie nauwkeurig leest is hij veel meer dan dat. Hij is niet “meer” in roem of omdat hij zoveel “meer” in zijn mars had dan slechts een figurant in de geschiedenis. Nee, het meer bijkt als je nauwkeurig leest wat er wél over hem wordt gezegd.

Dat begint bijvoorbeeld al voordat hij persoonlijk aan ons wordt voorgesteld. In Mattheüs 1 vinden we een lange, gestileerde lijst met namen, die het “geslachtsregister van Jezus Christus” wordt genoemd. De opmerkzame lezer ziet al meteen, dat het geslachtsregister bij Jozef eindigt. Als je daarbij bedenkt dat Jezus wordt gezien als Zoon van God en niet van Jozef is het duidelijk, dat Mattheüs niet wil beginnen met aandacht te vestigen op Jezus, maar op Jozef. De menselijke lijn van Jezus zou moeten uitkomen bij Maria en niet bij Jozef. read more