De post-individualistische samenleving (70)

Dit bericht is 1203 keer gelezen!

Gevaarlijke onzin (4)

Jezus zei tegen hem: “Als u volmaakt wilt zijn, ga dan heen, verkoop wat u hebt, en geef het aan de armen, en u zult een schat hebben in de hemel; en kom dan en volg Mij.” (Matt. 19:21, HSV)

Er is een verschil tussen de manier waarop Mattheüs het antwoord van Jezus formuleert en de manier waarop Markus dat doet. Mattheüs laat Jezus beginnen met “als je volmaakt wilt zijn” en dat doet Markus niet. Volmaakt zijn suggereert dat er een maat is van perfectie. Een definitie. Iets aan de hand waarvan je het volmaakte kunt vaststellen. Dat is wellicht “je beste zelf” willen zijn. Volmaakt vraagt om een maat aan de hand waarvan je kunt bepalen of je het doel al hebt bereikt. Het moet bestaan buiten jezelf en je eigen ideeën over jouw beste zelf. Hoe wil je anders “beste” in “beste zelf” bepalen? Het woord dat er in het Grieks staat heeft iets te maken met “je doel bereiken”. Dan zou je nog kunnen denken dat je zelf dat doel bepaalt, maar dat is niet wat de bijbel bedoelt. Het woord wordt namelijk ook gebruikt (Mat. 5:48) voor God zelf. God is volmaakt. Jezus geeft aan het streven van de man dus een godsdienstige duiding. En voor de duidelijkheid: De man die met Jezus spreekt worstelt enorm met het bepalen van het doel in en door zichzelf.

Het tweede waar we op zouden willen letten is dat Jezus de man hier (Mattheüs) niet opdraagt zijn kruis op te nemen. Het zware accent op de zelfverloochening in Markus lijkt hier dus weg of in ieder geval afgezwakt. Om het eerste en tweede verschil lijkt het er ook op dat mijn hele verhaal over individualistisch zelfvervulling in Mattheüs helemaal niet op gaat. De man lijkt in Mattheüs een mens die met alles wat in hem is God wil dienen, maar last heeft van het feit, dat hij de volmaaktheid niet bereikt. Als dat zo is hebben de critici aan het einde van mijn vorige blog (kap toch met die godsdienst) gelijk. Volmaaktheid wordt buiten de mens gedefinieerd en opgelegd aan de mens als een soort onrustbarend, want onhaalbaar doel.

Schijn bedriegt echter en dat blijkt als je de versie van Mattheüs verder leest. “Toen de jongeman dit woord gehoord had, ging hij bedroefd weg, want hij had veel bezittingen. Jezus zei tegen Zijn discipelen: Voorwaar, Ik zeg u dat een rijke moeilijk het Koninkrijk der hemelen kan binnengaan.” Het streven van de man blijkt te strijden met het streven van het Koninkrijk der hemelen. Tenminste als je er van uitgaat dat Jezus de maat van perfectie kent en kan toepassen. Anders zijn zijn woorden waardeloos. Overigens sluit hij naadloos aan bij wat de man als gewenst doel weergaf in zijn vraag aan Jezus. Er is in ieder geval sprake van verschillende drijfveren. De man streeft iets na en komt daardoor tot onrust en onzekerheid. Het streven van God betekent ook hier dat de man los moet laten. Dat dat voor hem een kruis is blijkt uit het feit, dat hij de uitdaging van Jezus niet opneemt.

De woorden van de mensen aan het einde van mijn vorige blog dringen zich weer op. Nu zouden ze kunnen zeggen tegen deze rijke man: “Trek het je niet aan! Laat je geen juk en schuldcomplex opleggen door een bevlogen godsdienstleraar. Er is geen “beter” voor jou dan jouw beste zelf en die bepaal je zelf.” Maar ook nu vraag ik me af of wij dan wel doorhebben wat Jezus eigenlijk doet? Vooralsnog lijkt het er op dat hij niets anders doet dan de onrust van de man spiegelen en een uitweg bieden. Hij daagt hem uit de oorzaak van de onrust weg te doen en een nieuwe koers in te slaan. Wellicht zou je kunnen zeggen dat hij hem uitdaagt om een betere versie te vinden dan de beste versie van zichzelf di hij tot op heden voor ogen had.

(Wordt vervolgd)