PSS – Postbode Siemen Syndroom / ZS – Zaai Syndroom
Dit bericht is 13408 keer gelezen!
Het PSS, het Postbode Siemen Syndroom. Veel hulpverleners, mantelzorgers en sociale werkers lijden ernstig aan PSS. Voor alle duidelijkheid stel ik postbode Siemen even voor. Hij is de postbode uit de serie Zaai van de VPRO. De rol werd vertolkt door Joep Onderdelinden. Google even en je vindt heel aardig materiaal uit die serie. Siemen werd regelmatig benaderd door Irma en Ingrid, die de onsterfelijke woorden spraken: “Postbode Siemen, wij vervelen ons en dus moet jij wat verzinnen!” Meestal antwoordde de postbode dan met het zinnetje: “Ik heb geen tijd. Ik moet werken. Dáárom!” Vervolgens ging hij weer zijn eigen wegen, die verder niet bekend werden.
Nu lijden heel wat zorgers aan het PSS. Het syndroom wordt hen aangedaan door de Ingrids en Irma’s van onze tijd. Zij vervelen zich en dus moet de zorger wat verzinnen. Nu lijkt het alsof ik opeens alle hulpvragen van onze tijd op een grote hoop gooi, maar dat is mijn bedoeling niet. Ik geloof wel degelijk, dat er heel veel mensen zijn, die daadwerkelijk een probleem hebben, dat getypeerd kan worden met “wij vervelen ons”. Die verveling wordt dan volgegoten met TV-beelden van talentenjachten met de daarbij horende drank en voeding. Die drie ingrediënten kunnen binnenshuis de verveling heel lang verdoven. Buitenshuis slaan we verveling buiten bewustzijn door (ook) alcohol, partydrugs en lineaire monogamie, waarbij de frequentie in fitte tijden hoger ligt dan in de wat latere tijden van ons aardse bestaan.
Begrijp me goed, verveling op zijn tijd lijkt mij een heel goede zaak. Onze hersenen kunnen zich weer reorganiseren, onze lichamen kunnen zich herstellen en zo voorts. Het is alleen niet heel erg handig om die verveling vol te gieten met wat onze geest en ons lichaam nu juist weer onder stress brengt. TV-beelden en PC-spellen zijn niet rustgevend voor ons brein. Alcohol, drugs en talentenjachten doen onze geest en creativiteit geen goed. Zij herstellen zeker ons lichaam niet.
Maar dat daargelaten, op den duur komt die verveling ook onder de verdoving van de bekende middelen uit en helpt niets meer om de verveling het zwijgen op te leggen. Is dat punt bereikt, dan gaan we klagen, aandacht van artsen en helpers vragen, ons ontpoppen als radicale gelovigen of ons aansluiten bij de zoveelste groep, die de bezittingen van een ander snel naar de schroothoop helpt (vandalisme). En dan klinkt het onvermijdelijke “en dus moet jij wat verzinnen”.
De artsen, pastoraal werkers, sociale wijkteams, opbouwwerkers en buurtregisseurs nemen helaas dat zinnetje vaak op als een opdracht. Zij zien het niet zelden als hun taak om de Ingrids en Irma’s ook werkelijk te faciliteren met bestrijding van hun verveling. Dat gaat natuurlijk nooit lukken. Kapotgezopen hersenen en doodgetalentenjachte geesten kun je onmogelijk repareren. Herman van Veen zong het decennia geleden al: “Waar men geen plaat beluistert en geen boek meer leest, waar slechts gemompeld wordt “ik ben al geweest””. Maar in hun verwoed idealistische streven proberen de hulpverleners Ingrid en Irma aan een 2.0 versie van zichzelf te helpen. Gevolg: PSS. Hoe idealistischer de hulpverlener hoe groter de kans op PSS.
Volgens mij zie ik het daarom ook veel meer bij pastores dan bij artsen of betaalde hulpverleners. Pastores worden gedreven door geloof, houden zich niet aan vastgestelde werktijden, geloven dat ze redden moeten en vangen daarvoor een leefbare (maar zeker niet aan artsen gelijke) beloning in aards slijk. Ziehier alle ingrediënten voor PSS. Denk daarbij ook nog aan het feit, dat je door alle Irma’s en Ingrids wordt aangesproken op alle hoge idealen van een godsdienst, die I en I zelf ook niet volhouden, en de ramp is compleet. Bovendien worden die hoge idealen in beschuldigingen veranderd als het I en I ook maar even uitkomt. PSS dus.
Ben ik nu heel negatief? Nee, zo voel ik me absoluut niet. Ik schrijf dit ook om mijn collega-helpers te helpen met humor. Kom op mensen, doe als Postbode Siemen. Leer het zinnetje (met bijpassend accent): “Ik heb geen tijd. Ik moet werken. Dáárom!” En ga vervolgens je eigen weg. Wie heeft jou ooit verteld, dat jij de wereld moest redden? Was dat niet het plan en werk van de Allerhoogste? Ingrid en Irma gaan vervolgens hun eigen weg weer. Dat is de humor van het leven en die humor kan ons op de rails houden.
Maar dan is er toch niets bereikt? Jawel! De echte pastor / hulpverlener kijkt I en I aan en komt hen nabij in hun bestaan. Niet om hen te redden, maar om de verveling te bestrijden met zinvol leven. Een onvergelijkbaar mooi stukje pastoraat vind je in dit filmpje (klikkerdeklik). En het PSS smelt als sneeuw voor de zon van de humor.
PS: Vanaf nu (6-10-2015) noem ik het PSS het ZS (Zaai Syndroom). Diverse mensen wezen me er op, dat niet Postbode Siemen een syndroom heeft, maar de beide meiden. Terecht. Dus nu heet het ZaaiSyndroom.