februari 2023

De post-indidvualistische kerk (9)

Piketpaaltje 1

Het is tijd om even een piketpaaltje te slaan. We zijn inmiddels beland bij blogje 9 en het is lijkt mij goed om vast te stellen wat we hebben bereikt. Daarmee wil ik niet zeggen dat het gevondene verder buiten discussie staat, maar wel dat als je op deze dingen wilt terug komen je zult moeten lezen wat er in de vorige blogjes staat. Wat hebben gezien?

1. Ik ben. Dat geldt voor ieder mens.
2. Ik heb liefde nodig. Ook dat geldt voor ieder mens.
3. De kern van de bijbel als het gaat om de zin van het leven is: Je zult jouw naaste liefhebben, want hij is als jij.
4. Liefde voor de naaste is een opdracht aan mij. Misschien is opdracht nog niet eens het goede woord. Misschien moet je spreken van zingeving en redding. Maar daar komen we nog op terug.
5. Mijn liefde tot mijn naaste is geen recht van mijn naaste en dus niet mijn plicht op basis van andermans recht.
6. Bij wijze van piketpaal kun je stellen dat de bijbel het de zin van mijn bestaan noemt dat ik mijn naaste liefheb. Die zin past uitstekend in een individualistische samenleving, want hij gaat over de zin van mijn bestaan en legt meteen een relatie met mijn naaste. read more

De post-individualistische kerk (8)

Nog een keer “recht”

In de vorige blog probeerde ik de grens tussen individualisme en egoïsme aan te geven en die grens ga ik nu met dik zwart duidelijker maken. In de vorige blog suggereerde ik dat als je voor iets dat je wilt jezelf moet rechtvaardigen door te zeggen dat “je er toch recht op hebt” of “dat je het waard bent” je de grens van individualisme naar egoïsme bent gepasseerd. Een voorbeeld: Als ik op de motor stap voor een plezierrit zal niemand me daarop bekritiseren. En toch knagen de milieuvervuiling, de wereld van mijn kleinkinderen, de besteding van mijn geld, de eenzaamheid van mijn vrouw en wellicht nog veel meer dingen aan mijn geweten. Velen zullen zeggen: Doe niet zo moeilijk, geniet van jouw vakantie. Maar dat zeggen ze misschien omdat ze zelf heel vaak, net als ik, eerder kiezen voor het gemak en het plezier dan voor wat verantwoord is en wellicht meer inspanning kost. En daar voel je de grens. Als je op die grens jezelf rechtvaardigt door woorden als “ik heb er recht op” dan weet je dat er iets niet klopt. read more

De post-individualistische kerk (7)

Recht = Plicht ?

Er zit een graatje dwars dat weg moet voordat we verder kunnen. Het individualisme leert dat het individu boven de gemeenschap staat. Anders gezegd: de gemeenschap is er voor het individu en niet andersom. Het individu heeft rechten en die rechten zijn voor de gemeenschap plichten. Dat deze filosofie (want dat is het) in het leven van mensen geleid heeft tot een onbeheerst consumentisme en egoïsme mag je het individualisme niet aanrekenen. Consumentisme en egoïsme zijn een keus van het individu. Het individu dat daarvoor kiest wordt vaak geleid door begeerte, verlangen en hebzucht. Hier gaat het niet meer om rechten van het individu, ook al zeggen de reclames dat je het waard bent en er recht op hebt. Er is een duidelijke grens tussen individualisme en egoïsme. Als je iets gaat doen en jezelf moet overtuigen dat je er toch recht op hebt of het ook wel een keer mag, dan weet je dat je de grens tussen individualisme en egoïsme / consumentisme bent overgegaan en dat de wereld van jouw te ondernemen actie niet beter wordt. “Ik mag toch ook wel een keer aan een tropisch strand liggen.” Dan weet je dat jouw actie niet individualistisch, maar egoïstisch is. Begrijp me goed: Ik ben geen zedenmeester en ik kan je niet tegenhouden. Ik kan mezelf vaak niet tegenhouden, dus hoe zou ik het jou kunnen? Waar het mij om gaat is dat we helder zijn in onze keuzes. Het gaat mij in deze serie om individualisme en daarbij waak ik voor begrippen als egoïsme en consumentisme. read more

De post-individualistische kerk (6)

IK BEN

Het kan gewoon niet anders, ik MOET op dit punt van mijn zoektocht een pas op de plaats maken. In de kern van het individualisme woont de overtuiging, dat het individu alleen rechten heeft en de groep niet. De groep is er voor het individu en niet andersom. Zelfbeschikking is dan ook één van de, zo niet HET hoofdthema van het individualisme. Anders gezegd: Het recht van het individu bestaat in de woorden “ik ben”. En als je de blogjes tot op heden hebt gevolgd en meegedaan aan wat oefeningen moet het je zijn opgevallen dat deze woorden essentieel zijn voor jou en (dus ook) voor jouw naaste, jouw medemens. Dit markeringspunt is essentieel in mijn verdere zoektocht. Ik ben, zeg ik. En ik hoor dat jij hetzelfde zegt. En dat raakt me. Jij raakt me. Tenminste als ik jou hoor, wil horen, kan horen. “Ik ben”, zeg jij, en ik weet dat jij dus liefde nodig hebt. Want “ik ben”, zeg ik, en die woorden zijn geladen met een roep om en verlangen naar liefde. Hoe mystiek en vaak ongrijpbaar mijn woorden ook zijn, hoeveel vragen zij voor mij ook oproepen en hoe ik mij kan verwarren in mijzelf, de woorden zijn waar. Ik ben. En ergens, als was het een echo uit de diepte, resoneert de mystieke waarheid van die woorden. read more

De post-individualistische kerk (5)

Ik ben er. Ieder mens kan dat zeggen. ….. Even mediteren graag …… Is dat zo? ….. Kan ieder mens dat zeggen?

Als ik dacht in mijn vorige blogje al tot op het bot te zijn gegaan, er is toch nog een stapje dieper. Er zijn mensen die deze woorden niet uit hun mond kunnen krijgen: Ik ben er. Uiteraard kun je denken aan mensen die niet kunnen spreken of schrijven. Zij kunnen het niet zeggen. Maar denk ook eens aan mensen die buiten bewustzijn zijn. Maar denk nu vooral aan mensen die zo klem zitten dat deze drie woorden hen echt teveel zijn: Ik ben er. Hoe ze ook hun best doen, ze krijgen het hun str*t niet uit. Ik zeg het bewust zo om de intense emotie er achter een beetje voelbaar te maken. Hun wereld is zo zwart en gesloten dat de woorden “ik ben er” niet meer passen bij hun levensbesef. Waarom hun wereld zo zwart is valt alleen per persoon te beantwoorden. Psychische problemen, persoonlijkheidsstoornis, posttraumatische stress, onoverzichtelijke schuld en nog veel meer ellende. read more

Bezeten varkens zijn het!

Zo! Ik kom even binnen. Geen idee wat je denkt bij deze titel, maar ik vind hem wel passen bij een gedachte die mij de laatste tijd bezig houdt. Er is in christelijk Nederland het één en ander te doen rond een nieuwe tsunami van welvaart-evangelicals. Zo’n stroom begint vaak in de VS en eens in de zoveel tijd passeert een vloed ook ons land. Predikers die simpelweg gezegd preken dat “God nooit nee zegt op een gebed” en dat “God niets liever wil dan dat jij een gezond en welvarend leven hebt op aarde”. Ik zal maar met de deur in huis vallen: De leer van deze predikers maakt de mens tot hoogste gezag en wil. De mens wordt boven God gesteld, want God zegt nooit nee op het gebed. Uiteraard wordt er gezegd dat je wel moet bidden wat God wil. Maar wat God wil is duidelijk: Een welvarend en gezond leven voor ieder mens. Dus: Roept u maar en het komt jouw kant op. En er zijn uiteraard een aantal bijbelteksten die deze leer lijken te ondersteunen en een heleboel zegeningen die als bewijs kunnen worden aangedragen. Ik zal het nu niet hebben over het tegendeel. Maar wel over de varkens. read more

De post-indidvidualistische kerk (4)

Hij is als ik

Ik hoop dat je de vorige blogjes gelezen hebt en ook werkelijk aan het oefenen bent geslagen. Heb je zo af en toe een medemens aangekeken en in jezelf uitgesproken dat hij of zij is als jij? Hij/zij is niet op alle punten als jij. We gaan in deze serie alleen het punt volgen dat die ander liefde nodig heeft en op dat punt is als jij. Heb je al een medemens zo bij je binnen laten komen? Door de hele serie heen blijven twee punten belangrijk: 1. De vraag “Heb ik liefde nodig?” en 2. dat jij je realiseert dat op dat punt “de ander is als ik” als je de ander aankijkt. read more