relatie

Vergeven (5) – Opleggen

Nu is er iets vreemds aan de hand met dat woordje “optillen” uit het vorige blogje. Ik schreef al dat het heel veel betekenissen heeft en op heel veel manieren gebruikt kan worden (zie vorige blog). De bijbelvertalers hebben de neiging het woord te vertalen met “vergeven” zodra er sprake is van zonde, ongerechtigheid, misdaden en overtredingen. En dat is op zich best te begrijpen. Toch vraag ik aandacht voor zinnen in de bijbel, die wel een beetje vreemd zijn als je in de buurt van zonde, ongerechtigheid, misdaden en overtredingen steeds vertaalt met “vergeven”. Ik zal je niet vermoeien met heel veel tekst, maar geef slechts één enkel voorbeeld. Lees bijvoorbeeld “U mag in uw hart uw broeder niet haten. U moet uw naaste zeker terechtwijzen, zodat u geen zonde op hem laadt.” (Lev. 19:17 HSV). Een heel mooie vertaling vind ik. Dat laatste woord (laadt) is dus het woord dat vaak vertaald wordt met “vergeven”. Hier zie je echter iets vreemds. Als je jouw naaste niet terecht wijst leg je zonde op hem. Maar je kunt ook vertalen met “zodat u geen zonde op hem vergeeft”. Maar het is ook mogelijk te zeggen “zodat u niet zonde op hem legt”. Hier zou je even over moeten mijmeren. read more

Vergeven (4) – Optillen

In het vorige blogje schemerde er al iets door van één van de bijbelwoorden voor vergeven. Het is het meest voorkomende woord en betekent zoiets als “optillen”. Er zijn diverse vertaalvarianten, maar ze zitten allen in dezelfde hoek. Optillen, wegdragen, verhoogd worden of verhogen, dragen of doen dragen, dus ook opleggen. Daarnaast ook mogelijkheden als helpen, ondersteunen, verdragen en opstaan. Dat het woord (uit het Oude Testament, dus het hebreeuws) zo vaak met vergeven wordt vertaald komt door de situaties waarin het woord gebruikt wordt. Zo worden misdaden opgetild, zonde opgetild, ongerechtigheid en onreinheid vergeven, etc. Deze dingen worden “opgetild”, “weggedragen”. Maar het woord wordt ook gebruikt voor “gewoon” optillen. Van een voorwerp dus. Maar ook omhoog kijken is “optillen van de ogen”. Je ziet, dat het niet specifiek een woord voor vergeven is zoals wij dat kennen. read more

Vergeven (3) – Wat doen we eigenlijk?

Wat doen we eigenlijk als we een ander vergeven? Ieder van ons kan wel een situatie voor de geest halen waarin we een ander hebben vergeven / zouden willen vergeven / niet kunnen vergeven / zouden moeten vergeven. Je vindt dat de ander oorzaak is van leed, pijn, onrecht of beschadiging en dat feit staat als een onzichtbare muur tussen jullie in. Het contact is zeer moeizaam of helemaal verbroken en je hebt merkbaar moeite om die ander te zien, met hem in één ruimte te zijn, laat staan te ontmoeten. Zelfs al is die ander er niet dan draag je nog de pijn en het leed met je mee. Het beheerst jouw leven in meerdere of mindere mate. Maar wat of wie beheerst jouw leven eigenlijk? Het gaat uiteraard te ver om allerlei verschillende situaties voor het voetlicht te halen. Wat jouw leven beheerst zal per situatie verschillen. Als je bijvoorbeeld blijvende schade hebt opgelopen zul je moeilijker los kunnen komen van wat gebeurd is dan wanneer wonden op een dag zijn genezen. Maar ook al klinkt de vraag per situatie anders, de grondtoon blijft dezelfde. Wie of wat beheerst jouw leven? Heeft de dader die macht? Kan hij jou blijven gijzelen in een gevangenis van aangedane pijn? Ben je het zelf die in die gevangenis blijft zitten en weigert naar buiten te komen? Ben je opgesloten? Houd je jezelf opgesloten? Is het een combinatie van factoren? read more

Vergeven (2) – Het slachtoffer

Wat we ook verder over vergeven zeggen en/of denken we kunnen niet anders dan bij het slachtoffer beginnen. Aan welk kwaad je ook denkt, welke zonde, welke misdaad of welk onrecht ook, het is het slachtoffer dat het recht heeft te vergeven. Later komt hier wel een nuancering op als we kijken naar de bijbelse begrippen, maar tussen mensen geldt dit principe. Niemand mag een dader van kwaad of veroorzaker van leed vergeven dan het slachtoffer van dat leed. Maak het maar praktisch. Als ik een fikse deuk in jouw auto schop heb ik er niets aan als jouw buurman het mij vergeeft. Het is ook niet de taak en het recht van de buurman, tenzij jij hem dat recht hebt gegeven natuurlijk. Dit lijkt mij een zeer open deur. Voor leed jou aangedaan kun jij alleen vergeving schenken. Anders gezegd: Het slachtoffer heeft recht vergeving te schenken en niemand anders. Niemand mag of kan in naam van het slachtoffer een ander vergeven als het slachtoffer daar geen toestemming voor heeft gegeven. Er zijn allerlei situaties van vergeving te bedenken, maar er zal altijd duidelijk moeten zijn dat het slachtoffer instemt met de vergeving. De autoriteit van de vergeving ligt bij het slachtoffer. read more

De Bergrede (5) – #wetoo

Soms denk ik wel eens dat Jezus niet met beide benen op de grond staat. Hij zegt af en toe dingen, waarvan ik zelfs als gelovige de neiging heb te zeggen dat ze niet reëel zijn. Die neiging overvalt me ook als ik een opmerking lees uit zijn huwelijksonderwijs. Hij zegt, dat “ieder die naar een vrouw kijkt om haar te begeren, in zijn hart al overspel met haar heeft gepleegd”. Ik kan de woorden natuurlijk theologisch gaan bijschaven en schuren om ze aannemelijk te krijgen maar ik verzeker je dat je dan heel wat schuurpapier nodig hebt en dat er dan uiteindelijk een betekenis overblijft, die niet bij de woorden hoort. Je kunt zeggen dat het om een getrouwde vrouw gaat, maar in onze #metoo-tijd zou die opmerking niet meer te pruimen zijn. Je kunt ook zeggen, dat dus alle vrouwen maar “onbegeerlijk” over straat moeten gaan, maar dan leg ik mijn probleem bij de ander. Jezus zegt gewoon dat als je naar een vrouw kijkt en je seks met haar in gedachten hebt je overspel met haar pleegt. Het zit in jou en gaat om jou. Voor de zekerheid zeg ik dat je uiteraard je eigen seksuele geaardheid moet incalculeren in deze uitspraak. Als je dan ook de uitlokking van zulke gedachten nog optelt bij de woorden van Jezus blijft er weinig overeind staan van onze maatschappij. De dynamiek tussen mensen, de lading van reclameboodschappen, de kleding die we kiezen, kunst en cultuur, alles is seks. De stroom #metoo-confessies is slechts een fractie van de seksgerelateerde uitingen waar onze wereld mee gebouwd is en wordt. Plaats het woord van Jezus in deze wereld en zelfs de meest overtuigde en doorgewinterde gelovige zal de handen in vertwijfeling in de lucht steken en verzuchten dat je wel reëel moet blijven. Zeker als Jezus ons dan ook nog opdraagt ons oog uit te rukken om dat soort lustgevoelens niet meer te krijgen haken we af. Geur speelt een veel belangrijkere rol in de seksualiteit dan het zicht, dus Jezus moet dan eerst nog maar eens wat bijscholing krijgen in de menselijke chemie. En zo kunnen we afhaken bij zijn radicalisme. Geert Wilders zou het waarschijnlijk een uiting van een achterlijke religie noemen. read more