zelfbeschikking

De post-individualistische kerk (11)

Had ik maar …..

In mijn vorige blog (nummer 10) zit volgens mij een cruciaal kantelpunt voor de individualistische mens. Let wel: Wij vormen een hyper-individualistische maatschappij. Het zelf bepalen, zelf doen, zelf geloven en zelf verantwoordelijk zijn de pijlers geworden van onze samenleving. En dat hyper-individualisme heeft de traditionele kerk als collectivistische onderneming van binnen uit uitgehold en zal ook grote nieuwe kerkbewegingen limiteren in tijd en grootte. Sterker nog, het individualisme leidt er al toe dat nieuwe bewegingen zelf al zeggen dat ze tijdelijk en beperkt zijn, dus niet de intentie willen hebben een blijvende gemeenschap te bouwen. Zij bouwen zelf het risico al in. Maar er zal altijd een kerk zijn. Hoe ziet die er na de hyper-individualistische periode dan uit? In mijn vorige blog zit een (misschien wel hét) kantelpunt van vraag naar antwoord. read more

De post-individualistische kerk (10)

Heb je naaste lief, want hij is als jij.

Dat zijn de woorden die Jezus geeft als je Hem vraagt naar de zin van het leven. Deze woorden geven de intentie van God weer. Zo eenvoudig als ze klinken, zo intens moet hun lading zijn. Als alles wordt samengevat in deze woorden dan moet er een universum achter schuil gaan en in verpakt zitten. We struikelen nu echter over de eerste drempel en dat is de vraag of ik naar mijn naaste wil.

Stom hè? Ben je met deze paar woorden volgens de bijbel bij de kern, de zin van het universum, kan het zomaar onoverbrugbaar moeilijk zijn om naar je naaste te stappen. En ik geloof niet dat ik daar dramatisch over doe. Jaren heb ik gedacht dat ik een veel te somber mensbeeld had en dat heel veel mensen veel positiever in het leven staan dan ik dacht. Maar mijn mensbeeld is niet de reden waarom ik vermoed dat de drempel naar de naaste enorm hoog kan zijn. Het komt door een zinnetje in de bijbel. De opdracht om de naaste lief te hebben komt als zodanig niet vaak voor in de bijbel. Negen keer om precies te zijn. En van die negen keer zegt Jezus het strikt genomen maar vier keer. Wat dat betreft zou je niet denken dat het woord zo cruciaal is voor de zingeving van ons leven. Van die vier keer is er één waarbij hij het woord citeert, één waarbij hij het als antwoord geeft en zijn er twee keer waarin hij het als opdracht geeft. Maar bij die twee keer ontvluchten de aangesprokenen het woord. Eén keer door het niet uit te voeren (de rijke jongeman in Mat. 19) en één keer door zich te rechtvaardigen (de wetgeleerde in Lukas 10). En vooral die laatste houdt mij nu bezig. read more

De post-individualistische kerk (7)

Recht = Plicht ?

Er zit een graatje dwars dat weg moet voordat we verder kunnen. Het individualisme leert dat het individu boven de gemeenschap staat. Anders gezegd: de gemeenschap is er voor het individu en niet andersom. Het individu heeft rechten en die rechten zijn voor de gemeenschap plichten. Dat deze filosofie (want dat is het) in het leven van mensen geleid heeft tot een onbeheerst consumentisme en egoïsme mag je het individualisme niet aanrekenen. Consumentisme en egoïsme zijn een keus van het individu. Het individu dat daarvoor kiest wordt vaak geleid door begeerte, verlangen en hebzucht. Hier gaat het niet meer om rechten van het individu, ook al zeggen de reclames dat je het waard bent en er recht op hebt. Er is een duidelijke grens tussen individualisme en egoïsme. Als je iets gaat doen en jezelf moet overtuigen dat je er toch recht op hebt of het ook wel een keer mag, dan weet je dat je de grens tussen individualisme en egoïsme / consumentisme bent overgegaan en dat de wereld van jouw te ondernemen actie niet beter wordt. “Ik mag toch ook wel een keer aan een tropisch strand liggen.” Dan weet je dat jouw actie niet individualistisch, maar egoïstisch is. Begrijp me goed: Ik ben geen zedenmeester en ik kan je niet tegenhouden. Ik kan mezelf vaak niet tegenhouden, dus hoe zou ik het jou kunnen? Waar het mij om gaat is dat we helder zijn in onze keuzes. Het gaat mij in deze serie om individualisme en daarbij waak ik voor begrippen als egoïsme en consumentisme. read more

De post-individualistische kerk (6)

IK BEN

Het kan gewoon niet anders, ik MOET op dit punt van mijn zoektocht een pas op de plaats maken. In de kern van het individualisme woont de overtuiging, dat het individu alleen rechten heeft en de groep niet. De groep is er voor het individu en niet andersom. Zelfbeschikking is dan ook één van de, zo niet HET hoofdthema van het individualisme. Anders gezegd: Het recht van het individu bestaat in de woorden “ik ben”. En als je de blogjes tot op heden hebt gevolgd en meegedaan aan wat oefeningen moet het je zijn opgevallen dat deze woorden essentieel zijn voor jou en (dus ook) voor jouw naaste, jouw medemens. Dit markeringspunt is essentieel in mijn verdere zoektocht. Ik ben, zeg ik. En ik hoor dat jij hetzelfde zegt. En dat raakt me. Jij raakt me. Tenminste als ik jou hoor, wil horen, kan horen. “Ik ben”, zeg jij, en ik weet dat jij dus liefde nodig hebt. Want “ik ben”, zeg ik, en die woorden zijn geladen met een roep om en verlangen naar liefde. Hoe mystiek en vaak ongrijpbaar mijn woorden ook zijn, hoeveel vragen zij voor mij ook oproepen en hoe ik mij kan verwarren in mijzelf, de woorden zijn waar. Ik ben. En ergens, als was het een echo uit de diepte, resoneert de mystieke waarheid van die woorden. read more

On-thuis in de individualistische kerk

Een bemoediging

Het woord “kerk” betekent letterlijk “dat wat van de Heer is” en met Heer wordt de God van de bijbel of Jezus Christus bedoeld. Over die kerk kun je heel veel zeggen, maar ik stel het beeld nu scherp op de kerk van de individualist. Is er een kerk voor de individualist? Kan de individualist kerk zijn of kerk bouwen? Als je de definitie van “kerk” letterlijk neemt is het uiteraard mogelijk dat een individualist “van de Heer” is en ook dat de Heer door de individualist wordt geloofd en gevolgd. Hoe eigen de beslissingen van de individualist ook zijn, ze kunnen zeker kerkelijk zijn. Sterker nog: Zet een paar pure individualisten, die allemaal voor het geloof in de Heer hebben gekozen, bij elkaar en je ziet zowaar iets van een gemeenschappelijkheid, iets van een lichaam. read more

On-thuis in de collectivistische kerk

Een ontboezeming

In mijn blog “De post-individualistische kerk (1)” schilderde ik een beeld van de collectivistische kerk. Dat is de kerk waarin alle mensen dienen in te stemmen met de belijdenis, zich dienen te voegen naar de structuur (kerkorde) en geacht worden te geloven wat er als bijbelse waarheid wordt gepredikt. Het individu is er voor het collectief. In mijn blog “De post-individualistische kerk (2)” kon je een ontboezeming lezen dat ik me nog nooit zo on-thuis had gevoeld in de kerk als op die zondagmorgen in Krakau. Daar wil ik graag wat meer over vertellen. Na dit blogje komt er ook nog één over “On-thuis in de individualistische kerk”. read more

Mag ik jouw energierekening betalen?

De kern van het evangelie wordt door Jezus uitgedrukt in de opdracht om God lief te hebben boven alles. Die liefde vindt op aarde zijn uitdrukking in de liefde voor je naaste. Kijk die naaste eens aan als hij de nodige zorg niet krijgt, als zij zonder docent moet leren, als zij de energierekening niet meer kunnen betalen, als hij de gastvrijheid niet ontvangt in het land waar hij is heen gevlucht, als zij nog 12 jaar moet wachten op een woning die er dan waarschijnlijk ook niet zal zijn omdat de stikstof gebruikt moest worden voor de vleesproductie en het bouwen van auto’s. Kijk die naaste eens aan en vraag: Mag ik jouw rekening betalen? read more

1G, 2G, 3G, 4G, 5G? Ggggg…. (grinnik)

Ik val maar gewoon met de deur in huis: Kunnen we niet gewoon onze hoogmoed en fouten toegeven en ons leven resetten? Is het nu werkelijk zo moeilijk om de realiteit onder ogen te zien? Wij sterven allemaal een keer en niets wat wij op aarde hebben kunnen we meenemen. Niets is ons eigendom, niets is ons recht. Niemand, hoe indrukwekkend zijn begrafenis ook was, is of zal zijn, heeft meer recht dan een ander om blijvend op aarde te bestaan. Dat recht bestaat immers helemaal niet. Memento mori! Gedenk te sterven. read more

Een kerkzaal is toch geen stadion?

Er is wat reuring ontstaan omdat er enkele kerken in Nederland zijn die hun kerkdiensten open stellen voor meer dan dertig bezoekers. Er wordt ook veel over geschreven en gedacht, er worden veel meningen geuit, maar ik mis iets in de gedachtegangen die ik tot op heden heb gehoord en gelezen. Ik doel op de reden waarom er sowieso een uitzonderingspositie is voor godsdienstige samenkomsten in Nederland.

We zullen het met elkaar eens zijn als ik zeg dat de overheid niet bepaalt wat en hoe jij gelooft. Het geloof zit in jouw hart en hoofd, jouw gebruiken en levensinrichting. Daar heeft de overheid niets mee van doen en kan daar ook niets aan doen. Natuurlijk mag jouw geloof geen schade doen aan medemensen en daar gaat de overheid dan weer wel over. Maar de overheid kan en mag niet bepalen wat jij gelooft. read more