Kerk

CGK en de tijd 6 : Kerkorde (3), de Wag n bietjie boom

Zowel in het openbaar als achter de schermen speelt in het gesprek in de CGK de kerkorde een hele grote rol. Het lijkt er bij tijd en wijle zelfs op, dat we als deelnemers aan het gesprek niet meer loskomen van afgesproken regels. We keren er steeds naar terug. Ook als het gesprek zich verdiept naar bijbelverstaan, diversiteit in bijbel lezen, diversiteit in cultuur van de lokale kerken, diversiteit in tijden van schrijven, lezen en uitleggen lijkt de kerkorde steeds weer het onderwerp van gesprek te worden en het punt waarop de beslissing valt. Dat is een heel bijzondere werkelijkheid om mee te maken. De kerkorde voelt als een magneet waar we steeds weer naar terug getrokken worden. Net als het gesprek een beetje openheid krijgt en er wat herkenning begint te groeien lijkt de magneet op de deur sterker dan de kier waarop de deur staat. read more

CGK en de tijd 5 : Kerkorde (2)

Ik publiceer twee blogs in één keer om de cliffhanger van het eerste blog niet te lang te laten duren.

Het laat zich raden dat niemand in de CGK zal zeggen dat de kerkorde boven het Woord staat. De vraag is dan wel wat de relatie tussen die twee is. In de termen van mijn blogs: Wat is de relatie tussen aanvaarding van elkaar op grond van het levendmakend geloof dat de Geest geeft en de orde van de kerk? Die relatie kun je kinderlijk eenvoudig maken. Als Gods Geest het geloof geeft dan is er onderlinge aanvaarding en kan een orde in de kerk niet anders zijn dan vormgeving van die aanvaarding. Je kunt niet elkaar niet-aanvaarden want je zou tegen het werk van de Geest in gaan. Nu wordt daar doorgaans als ontwrichtend feit bij ingebracht dat we in zonden leven (wie zal dat ontkennen?) en dat ook zij die het levendmakende geloof hebben ontvangen (kunnen) zondigen. En dan kan het zijn dat je ondanks of misschien wel om het levendmakende geloof een orde moet opstellen en elkaar daar aan moet houden. En ook dat zal ik niet ontkennen. read more

CGK en de tijd 4 : Kerkorde (1)

Ik publiceer twee blogs in één keer om de cliffhanger van het eerste blog niet te lang te laten duren.

“Aanvaardt elkaar zoals Christus ons aanvaard heeft tot heerlijkheid van God.” Hoe vaker ik de woorden lees hoe indringender ze worden . Ze klinken soms zelfs als wanhopige woorden van liefde. Dat gebeurde mij in ieder geval toen ik de betogen las waarmee sommige CGK-kerken andere CGK-kerken op basis van kerkordelijk denken willen duidelijk maken dat de consequentie van hun stappen zal zijn dat ze niet meer als zusterkerken zullen worden aanvaard. Die redenering is niet zo heel moeilijk en klinkt bij velen als heel logisch in de oren. Bij toetreden tot een kerkgenootschap beloof je je aan de onderling gemaakte regels te zullen houden. Kom je met een regel in de knel dan kun je voorstellen die regel te veranderen. Zegt de meerderheid daar “nee” op dan hou je je gewoon aan die regel. Doe je dat niet dan zeg je daarmee, dat je de afgesproken orde niet meer ondertekent en hoor je de facto niet meer bij het kerkgenootschap. Het klinkt wat rigide zoals ik het nu schrijf, maar mensen moeten onderling kunnen weten waar ze met elkaar aan toe zijn. Daarom zijn er regels en daarom houden we ons daaraan. Hier en daar worden vergelijkingen gemaakt met het voetbalspel. Als mensen zich daar niet aan de regels houden kun je het spel niet spelen. Je benadeelt andere spelers als je je niet aan de regels houdt. read more

CGK en de tijd 2 : kerkgenootschap

Zoals gezegd denken sommige mensen dat de CGK de huidige Generale Synode niet zullen overleven en denken anderen dat de CGK opnieuw een derde weg van eenheid zullen vinden. Dat is immers wel vaker gebeurd in dit kleine kerkengenootschap. Opkomende vraag is dan: Wat is het belang van het kerkgenootschap? Wat gaan we missen als het er niet meer is? Of waar kan men van genieten als het er wel is? Ik stel de vragen bewust positief, omdat ik er van uitga dat als mensen in de naam van Christus dingen volhouden er positieve redenen voor zullen zijn. read more

CGK en de tijd 1 : Aanvaarding

De Generale Synode (GS) van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) vergadert weer in dit najaar en volgend voorjaar. Er staan onderwerpen op de agenda die naar men zegt het voortbestaan van het kerkgenootschap kunnen bepalen. Sommigen zeggen dat de uitkomst van de GS het einde van de CGK zal zijn, anderen zeggen dat in de uitkomst het typische van de CGK zal blijken, namelijk dat men opnieuw wegen heeft gevonden om in eenheid verder te gaan. Aangezien Jezus ons leert dat we ons geen zorgen voor morgen moeten maken houd ik mij verre van speculaties en verwachtingen en kijk naar wat de dag brengt. Jezus zei immers van deze dag dat hij genoeg heeft aan zichzelf. Maar er is deze dag wel wat te zien dat ter sprake kan worden gebracht. En het is denk ik ook nodig om een aantal zaken ter sprake te brengen. Vandaar een paar blogjes over onderwerpen die mijns inziens vandaag van belang zijn met het oog op kerkelijk samenleven. Het eerste woord waar ik wat gedachten over heb is “aanvaarding”. read more

Niklaus Koppernigk en de CGK

In de tijd van Niklaus ging men er van uit, dat de aarde het middelpunt van ons zonnestelsel en het heelal was. Zo had God het gemaakt en bedoeld. De aarde, de mens in het midden. De zon draaide om de aarde. Dat leverde wel veel rekenproblemen op, want de waargenomen banen van de planeten en de zon klopten niet. Observaties weerspraken het feit dat de aarde het middelpunt was. Men herrekende steeds opnieuw om het systeem passend te maken en dus steeds te kunnen blijven volhouden dat de zon om de aarde draaide. Niklaus kon ook heel goed rekenen en observeren. Daarnaast durfde hij ook buiten de lijntjes te denken. Hij kwam tot de conclusie, dat niet de zon om de aarde draaide, maar de aarde om de zon. Opeens klopten de berekeningen wel en viel alles op zijn plaats. De kerk was daar nog niet aan toe en plaatste zijn boek “De revolutionibus orbium coelestium” op de Index, de lijst van verboden boeken. De kerk hield zich liever vast aan het ingewikkelde systeem van de zon, die rond de aarde draait dan dat men het veel logischer idee dat de aarde rond de zon draaide omarmde. Men had het nu eenmaal altijd zo gezegd en zo was het de bedoeling van God. read more

Categoriefout

Zoals ik in het vorige blogje schreef zie ik op dit moment binnen de CGK mensen een categoriefout maken. Dat zie je met name naar voren komen op momenten dat het besluit van een lokale kerk wordt bekritiseerd vanuit de kerkelijke regels en de trouw aan die regels. Ik hoop duidelijk te maken dat de beslissing op lokaal niveau niet genomen is als een keuze om zich niet aan de regels te houden. Er zit blijkbaar (anders hadden kerken dat niet gedaan) een innerlijke spanning tussen de eigen beslissing en die van de Generale Synode (GS). Ik geloof dat die spanning wordt veroorzaakt door het feit, dat de lokale beslissing een andere categorie is dan de regel die de GS vaststelt. Dat laatste heeft zeker te maken met het feit, dat het gereformeerd kerkrecht de lokale kerkenraad als hoogste autoriteit in de aarde kerkorganisatie ziet. Volgens mij is dat de voedingsbodem voor categoriefouten in synodale regels, maar dat laat ik even liggen. Nu eerst …. read more

The B’s have it??

In de CGK is een lastige confrontatie aan de gang. Er zijn kerken (ik noem ze even de A-kerken of de A’s) die zich niet aan de kerkorde houden, dat openlijk uitspreken en hopen dat de andere kerken dit op zijn minst als werkelijkheid zullen aanvaarden. En er zijn kerken (B-kerken of B’s) die weerstand ervaren bij wat de eerstgenoemde kerken doen en die weerstand uitspreken en in daden omzetten. Bij deze daden moeten we dan denken aan appèls (bezwaarschriften), die uiteindelijk kunnen leiden tot een bespreking en besluitvorming op landelijk niveau (Generale Synode of GS). Naast deze beide confrontatiegenoten zullen er heel veel kerken (C-kerken of C’s) zijn die zwijgen en de dingen laten gebeuren zonder een positie in te nemen. De C’s kunnen heel verschillende plekken in de confrontatie hebben van beslist afstand houdend tot onderhandelend tussen de A’s en de B’s. Het punt waar het op dit moment (2019) om draait is de openstelling van het kerkelijk ambt voor zusters uit de gemeente, maar dat is niet het eerste punt en zal ook niet het laatste zijn in de geschiedenis van de CGK. read more

Kerkleegloop

Alsof er een kras op de plaat zit komt ieder jaar hetzelfde bericht langs: De kerken lopen leeg of leger of nog harder dan verwacht leeg. En net als ieder jaar zijn er mensen, die tegelijkertijd roepen dat er wel veel spiritualiteit en religie is maar dan in andere vormen en op andere plaatsen. En ook op hetzelfde moment komt er ergens wel een “geslaagde pionierskerk” aan het woord, die moet duidelijk maken dat er ook andere berichten zijn. Ik vraag mij af wie nu eigenlijk wie dient met die weerkerende observatie. Probeer me even te volgen. read more

Wie staat hoger, de Schrift of mijn lezen?

Nog één blogje naar aanleiding van wat mijn broeder en collega Arie Versluis in de Wekker schreef. Dit blogje gaat over de relatie tussen Schrift, kerk en kerkenverband. Ik neem mijn uitgangspunt in wat in de Wekker stond te lezen: “En misschien moeten we er ook eens over spreken hoe het komt dat we de Schriften soms zo verschillend verstaan. We hebben elkaar als kerken gekregen en we hebben elkaar nodig. Ook los van de laatste weken is bezinning op de verhouding kerk en kerkverband daarom zeer nodig.” Ik ben blij met deze woorden. Ze ademen het vertrouwen dat we niet spreken over verschillende visies op de identiteit van de Schrift, maar over de verschillende manieren van lezen van de Schrift. Daarmee plaats je het gesprek in de kring van onderling vertrouwen en wederzijdse verrijking. Dat vertrouwen onderstreep ik van harte. Binnen onze kerken kun je uiteenlopende manieren van lezen van de Schrift tegen komen, maar geen verschil in positie als het gaat om de identiteit en het gezag van de Schrift. De vraag of het interessant is te spreken over waarom we de Schrift soms zo verschillend lezen laat ik nog even onbeantwoord. Ik zie dat zelf als een gegeven en ervaar de verschillende manieren van lezen als een verrijking en verdieping. Ook wanneer uit die verschillende manieren van lezen verschillende kerkelijke praktijken komen zie ik dat als een van God gegeven verrijking en uitdaging. Dat gezegd zijnde kan ik niet ontkennen dat het feit dat delen van mijn manier van lezen wel eens worden weggezet als onbijbels mij diep raakt. Maar dat neemt niet weg, dat ik van harte leer van andere manieren van lezen.

Het zal dan ook niet verbazen dat ik blij ben als die verschillende manieren van lezen worden gestimuleerd. Sommige broeders en zusters om mij heen (in de kerk van Almere) laten niet na mij er op te wijzen, dat die ruimte lang niet aan iedereen is gegeven. En ik zie en hoor de worsteling van gemeenteleden op dit punt. Het is voorwaar niet gemakkelijk om andere meningen, gedachten en uitleggingen te horen dan die welke jou vertrouwd zijn en waar je je veilig bij voelt. Toch lijkt het mij niet de taak van bijbellezers en -uitleggers om de dingen maar zo te zeggen en uit te leggen dat de hoorder zich daar prettig en veilig bij voelt. Het Woord van God is een tweesnijdend scherp zwaard en dat weet iedereen, die zich wel eens aan dat Woord gesneden heeft. De verschillende manieren van lezen zijn dan ook, mits je uitgaat van de gemeenschappelijke belijdenis dat de Schrift het Woord van God is, een middel in handen van de Geest om uit de voorraad oude en nieuwe dingen tevoorschijn te halen. En daarbij geloof ik dat Gods Geest alle factoren kan gebruiken, die ons verschillende lezen veroorzaken. Opvoeding, karakter, opleiding, leeftijd, relaties en wat al niet meer zijn van invloed op ons lezen, verstaan en uitleggen van de Schrift. Maar variëteit is een gave.

Het is dan ook denkbaar dat waar die variëteit een plaats krijgt de plaatselijke kerk een andere plek is dan wanneer die variëteit geen plaats krijgt. Hoezeer wij ook verlangen naar één-vormigheid en één-duidigheid, het lijkt mij geen reële verwachting dat die in een geloofsgemeenschap onder gezag van de Schrift snel te vinden zullen zijn. Wellicht op een aantal punten vrij snel, maar op andere punten nooit. Wanneer die variëteit een plaats krijgt in de lokale kerk zul je die variëteit ook in het verband van kerken gaan zien. En dat lijkt mij niets nieuws. Zolang ik predikant ben lees en beluister ik preken van collega’s. Om er van te leren. Het internet geeft mij ruim toegang. We preken zeker niet allemaal hetzelfde en dat is maar goed ook. Toch ben ik nog geen preek tegen gekomen waarbij ik het vermoeden kreeg dat de belijdenis aangaande de Schrift en het gezag van de Schrift een andere was dan de mijne. Sommige preken stonden qua vorm, opbouw en inhoud ver bij mij vandaan, maar de Schrift was en bleef de Schrift.

En als we dan constateren “dat we elkaar als kerken hebben gekregen en dat we elkaar als kerken nodig hebben” hoor ik bijna een nieuwe tijd aanbreken. Vaak hebben we elkaar als kerken helemaal niet nodig gehad en hebben we elkaar helemaal niet als gave ervaren, laat staan dat we dat hebben uitgesproken! Niettemin is op deze dag dat geloofsstatement voor mij actueel en toepasselijk. Uiteraard besef ik de enorme uitdaging die dat statement in onze tijd met zich meebrengt, maar het lijkt mij toe dat we wellicht niet hoeven te spreken over hoe het komt, dat we zo verschillend lezen, maar dat we mogen beginnen met naar elkaar te luisteren in het lezen en elkaars lezen, uitleggen en toepassen mogen aanvaarden als gave en als uiting van de veelkleurige rijkdom van Gods genade voor mensen als wij.