Bijbelstudie

De post-individualistische kerk (13)

Aan het werk!

Een oplettende lezer zal op dit punt van de wandeling kunnen opmerken dat de 1-op-1 ontmoetingen tussen mij en mijn naaste op zich niets te maken hebben met geloof. Een gelovige zal in die ontmoetingen God of Jezus willen zien, maar dit type ontmoetingen vindt op grote schaal plaats tussen een oneindige variëteit van mensen. Dus waarom zou je dat “kerk” willen noemen? En op zich is dat waar. Sterker nog, je wordt in deze mening ondersteunt door Jezus zelf. Hij vertelt in Mattheüs 25 iets opmerkelijks. Het gaat daar over de vraag wie het Koninkrijk van God binnen mogen. We lezen daar (in de vertaling van de HSV) dat Jezus het volgende zegt: read more

De post-individualistische kerk (11)

Had ik maar …..

In mijn vorige blog (nummer 10) zit volgens mij een cruciaal kantelpunt voor de individualistische mens. Let wel: Wij vormen een hyper-individualistische maatschappij. Het zelf bepalen, zelf doen, zelf geloven en zelf verantwoordelijk zijn de pijlers geworden van onze samenleving. En dat hyper-individualisme heeft de traditionele kerk als collectivistische onderneming van binnen uit uitgehold en zal ook grote nieuwe kerkbewegingen limiteren in tijd en grootte. Sterker nog, het individualisme leidt er al toe dat nieuwe bewegingen zelf al zeggen dat ze tijdelijk en beperkt zijn, dus niet de intentie willen hebben een blijvende gemeenschap te bouwen. Zij bouwen zelf het risico al in. Maar er zal altijd een kerk zijn. Hoe ziet die er na de hyper-individualistische periode dan uit? In mijn vorige blog zit een (misschien wel hét) kantelpunt van vraag naar antwoord. read more

De post-individualistische kerk (10)

Heb je naaste lief, want hij is als jij.

Dat zijn de woorden die Jezus geeft als je Hem vraagt naar de zin van het leven. Deze woorden geven de intentie van God weer. Zo eenvoudig als ze klinken, zo intens moet hun lading zijn. Als alles wordt samengevat in deze woorden dan moet er een universum achter schuil gaan en in verpakt zitten. We struikelen nu echter over de eerste drempel en dat is de vraag of ik naar mijn naaste wil.

Stom hè? Ben je met deze paar woorden volgens de bijbel bij de kern, de zin van het universum, kan het zomaar onoverbrugbaar moeilijk zijn om naar je naaste te stappen. En ik geloof niet dat ik daar dramatisch over doe. Jaren heb ik gedacht dat ik een veel te somber mensbeeld had en dat heel veel mensen veel positiever in het leven staan dan ik dacht. Maar mijn mensbeeld is niet de reden waarom ik vermoed dat de drempel naar de naaste enorm hoog kan zijn. Het komt door een zinnetje in de bijbel. De opdracht om de naaste lief te hebben komt als zodanig niet vaak voor in de bijbel. Negen keer om precies te zijn. En van die negen keer zegt Jezus het strikt genomen maar vier keer. Wat dat betreft zou je niet denken dat het woord zo cruciaal is voor de zingeving van ons leven. Van die vier keer is er één waarbij hij het woord citeert, één waarbij hij het als antwoord geeft en zijn er twee keer waarin hij het als opdracht geeft. Maar bij die twee keer ontvluchten de aangesprokenen het woord. Eén keer door het niet uit te voeren (de rijke jongeman in Mat. 19) en één keer door zich te rechtvaardigen (de wetgeleerde in Lukas 10). En vooral die laatste houdt mij nu bezig. read more

De post-individualistische kerk (7)

Recht = Plicht ?

Er zit een graatje dwars dat weg moet voordat we verder kunnen. Het individualisme leert dat het individu boven de gemeenschap staat. Anders gezegd: de gemeenschap is er voor het individu en niet andersom. Het individu heeft rechten en die rechten zijn voor de gemeenschap plichten. Dat deze filosofie (want dat is het) in het leven van mensen geleid heeft tot een onbeheerst consumentisme en egoïsme mag je het individualisme niet aanrekenen. Consumentisme en egoïsme zijn een keus van het individu. Het individu dat daarvoor kiest wordt vaak geleid door begeerte, verlangen en hebzucht. Hier gaat het niet meer om rechten van het individu, ook al zeggen de reclames dat je het waard bent en er recht op hebt. Er is een duidelijke grens tussen individualisme en egoïsme. Als je iets gaat doen en jezelf moet overtuigen dat je er toch recht op hebt of het ook wel een keer mag, dan weet je dat je de grens tussen individualisme en egoïsme / consumentisme bent overgegaan en dat de wereld van jouw te ondernemen actie niet beter wordt. “Ik mag toch ook wel een keer aan een tropisch strand liggen.” Dan weet je dat jouw actie niet individualistisch, maar egoïstisch is. Begrijp me goed: Ik ben geen zedenmeester en ik kan je niet tegenhouden. Ik kan mezelf vaak niet tegenhouden, dus hoe zou ik het jou kunnen? Waar het mij om gaat is dat we helder zijn in onze keuzes. Het gaat mij in deze serie om individualisme en daarbij waak ik voor begrippen als egoïsme en consumentisme. read more

Mag ik jouw energierekening betalen?

De kern van het evangelie wordt door Jezus uitgedrukt in de opdracht om God lief te hebben boven alles. Die liefde vindt op aarde zijn uitdrukking in de liefde voor je naaste. Kijk die naaste eens aan als hij de nodige zorg niet krijgt, als zij zonder docent moet leren, als zij de energierekening niet meer kunnen betalen, als hij de gastvrijheid niet ontvangt in het land waar hij is heen gevlucht, als zij nog 12 jaar moet wachten op een woning die er dan waarschijnlijk ook niet zal zijn omdat de stikstof gebruikt moest worden voor de vleesproductie en het bouwen van auto’s. Kijk die naaste eens aan en vraag: Mag ik jouw rekening betalen? read more

Wat een stilte (5)

^{Geschreven op de dag na het synodebesluit aangaande vrouw en ambt in de CGK}

Onze …

Wie zijn die “onze” als Jezus ons leert het gebed te beginnen met “Onze Vader”? In mijn stilte kijk in gedachten om mij heen. Zijn “onze” alle mensen die het gebed uitspreken? Of zou Jezus als Jood alle Joden bedoelen? In de lijn van mijn voorgaande blogjes neig ik naar alle mensen. Dat is dan wel mijn geloofsuitspraak omdat ik geloof dat alle mensen hun oorsprong, hun schepping, hun zijn in God hebben. Sommigen zeggen dat God alleen Vader is voor hen die door het geloof zijn aangenomen als Zijn kind. Ik zou het wat anders zeggen. Er zijn mensen die het vaderschap van God beamen en er zijn mensen die dat niet doen. Maar dat laat onverlet dat God Vader is. Onze Vader. read more

Wat een stilte! (4)

Vader

Zo begint Jezus het gebed dat Hij ons leert. Je herkent het woord misschien als ik Abba schrijf. Wat mij overvalt is dat het rumoer aanzwelt in mijn stilte. Jezus heeft mij nog maar één woord geleerd en ik heb het nog niet eens voluit geschreven en het rumoer wordt voelbaar. Als ik het voluit zou schrijven zou ik “Onze Vader”, Avinoe, moeten schrijven. Maar zover ben ik nog niet eens. Ik ben pas bij de eerste twee letter van het gebed en de stilte is nauwelijks vast te houden. read more

Wat een stilte! (3)

Als in de stilte een geluid klinkt trekt het geluid door je hele lichaam. Geritsel in de hoek, een deurbel, een app-ping, een gedachte of een harde klap. Afhankelijk van de toon en klank van het geluid schrik je je een hoedje, word je bang of word je nieuwsgierig. Afgesloten van het lawaai van de buitenwereld, zit ik achter een geluiddichte deur in de stilte met alef (zie vorige blog). En Jezus zet er als begin van het Onze Vader een a bij, een klank. Dat geeft de alef geluid. Zonder klinker heeft de alef geen klank. Zonder klinker klinkt hij niet zal ik maar zeggen. Zonder klinker is hij het absolute zijn, maar ook “alleen maar” zijn. Groots, onomvatbaar, imponerend, maar tegelijk onleefbaar ruim en onzichtbaar klein. Met een klinker wordt hij hoorbaar en uitspreekbaar, benoembaar. Met een klinker kan ik hem noemen. Maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat hij met een klinker ook meteen beperkt wordt. Want waarom zou je er een a bij zetten en geen e of u? Wij Nederlanders zouden zeggen dat de a de eerste letter is van het alfabet dus dat we daar moeten beginnen. Maar dat geldt niet voor het Hebreeuws waarin Jezus onze stilte binnen komt. Daar is a gewoon één van de klanken. read more

Wat een stilte! (2)

Stilte heeft veel gezichten en veel inhouden. Ik weet het. Stilte kan een bron van leven, genezing en herstel zijn. Stilte kan ook verstikkend en doods zijn als je alleen overblijft. Stilte kan deprimeren, tot wanhoop brengen. Als je roept lijkt iedere klank te worden geabsorbeerd door geluidzuigende wanden. En niemand luistert. Was je maar dood. En dat terwijl je juist wilde leven. En als je wat zegt worden de woorden in je vermenigvuldigd omdat je de enige bent die ze hoort en kan verwerken. En dus ga je je mond houden om je eigen hart niet te vermoeien. Zolang dat als er nu iemand zou komen je geen woorden meer zou weten om je hart in uit te spreken. read more

Wat een stilte! (1)

Het lijkt op de één of andere manier nogal moeite te kosten om in onze wereld de stilte te behouden. Tussen de beeldschermen, reclame-uitingen, kranten, social media, IRL en virtuele wereld, wetenschappelijke rapporten en fake news, geloofshypes en atheïsme word ik nogal heen en weer geslingerd in mijn denken, voelen, leven en energie. In die setting groeit het verlangen naar stilte. Die vinden is al lastig om over behouden maar niet te spreken. Wellicht willen de meeste mensen deze zoektocht naar stilte ook niet aan en kiezen ze voor wat hen wél-vaart. Kiezen voor predikers die roeptoeteren dat als je echt gelooft God je beschermt en zegent en dat als je dat niet ervaart je vol moet houden te blijven roepen dat God je beschermt en zegent. Want wat je over jezelf afroept zal gebeuren. Zo waarlijk helpe jou God Almachtig! Of kiezen voor predikers die roeptoeteren dat een groot complot gaande is dat we moeten ontmaskeren. Of voor predikers die roeptoeteren dat de modellen gevolgd moeten worden en we er zo samen wel weer bovenop zullen komen. Of voor predikers die roeptoeteren dat we het geringe aantal stervenden voor lief moeten nemen omdat de schade aan de jeugd en de economie vele malen groter is. Kies er maar één die je wel-vaart, maar weet wel dat ze niet bij elkaar passen. De predikers horen niet tot dezelfde kerk. read more