Currently browsing category

massa

De post-individualistische gemeenschap (43)

Het fundament en de strijd

En zo staan we aan de basis van een samenleving waar voor jouw als individu de naastenliefde een geloofskeuze is. Je kiest voor naastenliefde omdat die naastenliefde zin aan jouw bestaan zal geven, de zin van jouw bestaan is. Inmiddels zal duidelijk zijn dat ik de naastenliefde als de bron, de basis, de vormgeving en de inhoud van de zin van het individuele leven beschouw. Individualisme dat op het IK gericht is sterft, individualisme dat op de naaste gericht is doet zin geboren worden en maakt bijgevolg het IK sterker. En deze geloofskeuze is radicaal. Je gaat namelijk met deze geloofskeuze in tegen de grondstructuur van onze westerse, neo-liberale op consumptie gebouwde maatschappij. De maatschappij waarin je leeft koppelt waarde namelijk aan economische groei, welvaart aan meer en geluk aan consumptie. En deze stimulansen (groei, meer en lekker) lijken oppermachtig. Als je vanuit de naastenliefde gaat leven, omdat je gelooft dat daarin de zin van jouw leven duidelijk zal worden, zul je in een strijdperk terecht komen. En dan bedoel ik niet alleen het feit (1), dat in jou de consumptieve stimulansen er alles aan zullen doen om jou voor gek te verklaren. Naastenliefde is namelijk ook (2) een bedreiging voor die stimulansen in het geheel van de maatschappij. En om het nog erger te maken (3): Je zult de strijd gaan voelen omdat jouw naastenliefde wordt uitgebuit en uitgezogen door de consumptieve stimulansen in het leven van de medemens. Laat ik deze drie wat nader bekijken. read more

Bezeten varkens zijn het!

Zo! Ik kom even binnen. Geen idee wat je denkt bij deze titel, maar ik vind hem wel passen bij een gedachte die mij de laatste tijd bezig houdt. Er is in christelijk Nederland het één en ander te doen rond een nieuwe tsunami van welvaart-evangelicals. Zo’n stroom begint vaak in de VS en eens in de zoveel tijd passeert een vloed ook ons land. Predikers die simpelweg gezegd preken dat “God nooit nee zegt op een gebed” en dat “God niets liever wil dan dat jij een gezond en welvarend leven hebt op aarde”. Ik zal maar met de deur in huis vallen: De leer van deze predikers maakt de mens tot hoogste gezag en wil. De mens wordt boven God gesteld, want God zegt nooit nee op het gebed. Uiteraard wordt er gezegd dat je wel moet bidden wat God wil. Maar wat God wil is duidelijk: Een welvarend en gezond leven voor ieder mens. Dus: Roept u maar en het komt jouw kant op. En er zijn uiteraard een aantal bijbelteksten die deze leer lijken te ondersteunen en een heleboel zegeningen die als bewijs kunnen worden aangedragen. Ik zal het nu niet hebben over het tegendeel. Maar wel over de varkens. read more

Mag ik jouw energierekening betalen?

De kern van het evangelie wordt door Jezus uitgedrukt in de opdracht om God lief te hebben boven alles. Die liefde vindt op aarde zijn uitdrukking in de liefde voor je naaste. Kijk die naaste eens aan als hij de nodige zorg niet krijgt, als zij zonder docent moet leren, als zij de energierekening niet meer kunnen betalen, als hij de gastvrijheid niet ontvangt in het land waar hij is heen gevlucht, als zij nog 12 jaar moet wachten op een woning die er dan waarschijnlijk ook niet zal zijn omdat de stikstof gebruikt moest worden voor de vleesproductie en het bouwen van auto’s. Kijk die naaste eens aan en vraag: Mag ik jouw rekening betalen? read more

Het virus blijft zolang wij willen

Begrijp me goed, de titel van dit blogje is wat ingewikkelder dan je misschien op het eerste gezicht denkt. Het virus verdwijnt niet als wij het willen en het blijft ook niet als wij willen dat het blijft. Het virus is het virus. Volgens de één is het virus een natuurfenomeen dat nu eenmaal geen wil heeft, volgens de ander een boodschap van God, maar volgens niemand is het virus iets dat wij willen. De uitzondering wordt gevormd door die mensen die ons proberen duidelijk te maken dat het virus gewild en veroorzaakt is door obscure machten die iets willen dat wij niet zien. Maar niemand buiten die obscure machten wil dit virus. God ook niet? Daar kom ik zo op terug want het ligt er maar net aan wie jij god noemt. read more

“Hij heeft onze zwakheden op Zich genomen, en onze ziekten gedragen.”

Mattheüs (Mat. 8 : 14-17) citeert de profeet Jesaja op het moment dat Jezus de schoonmoeder van Petrus geneest. Ze was ziek en lag met koorts op bed. Jezus raakt haar hand aan en de korts verliet haar. De rest van de dag is Jezus bezig met het uitdrijven van geesten door “een enkel woord” en met het genezen van “hen die er slecht aan toe waren”. En als slot van de dag citeert de evangelist de tekst uit Jesaja. Begrijp ik het nu goed, dat die ziekten, zwakheden en boze geesten door Jezus zelf zijn opgenomen? Dus was hij koortsig, bezeten en “er slecht aan toe” aan het einde van de dag? Of was hij dat niet omdat hij nu eenmaal de zoon van de levende God is en wel tegen een stootje kan? Of was het citaat van Mattheüs niet helemaal accuraat? read more

Beledigd

120.000 handtekeningen werden verzameld onder een petitie om het beledigen van de profeet Mohammed strafbaar te maken. De moslims die die petitie ondertekenden menen dat de profeet (die hen heilig is) niet op een spotprent thuis hoort. Sommige christenen voelen zich (of het heilige) beledigd als in het sinterklaasjournaal het dorpje Kruisigem voorkomt. Die christenen vinden dat de naam van het dorp een voor hen heilig moment, namelijk dat Jezus Christus werd gekruisigd, belachelijk wordt gemaakt. Kortom, er wordt op tenen getrapt en de reacties daarop gaan van moord (onthoofding van een Franse leraar) tot lachen als een boer die kiespijn heeft. read more

Vergeven (9) – Huh??

We zijn in het Nieuwe Testament beland en ik blijf even bij Jezus van Nazareth stil staan. Anders dan je misschien denken zou spreekt Jezus niet zo heel veel over het vergeven van zonden. Daarbij zijn de dingen die hij er over zegt op zijn zachtst gezegd een beetje vreemd. In het licht van deze blogserie vraag ik voor twee dingen aandacht: 1. Lees de woorden en (of dus) lees niet meer dan wat er staat en 2. vraag je steeds af wie nu eigenlijk de eigenaar van de schuld en dus van de vergeving is. Ga mee naar de volgende gebeurtenis, die we lezen in Mattheüs 9.

En nadat Hij in het schip gegaan was, voer Hij over en kwam in Zijn stad. En zie, men bracht een verlamde bij Hem, die op een bed lag.
En Jezus, Die hun geloof zag, zei tegen de verlamde: Zoon, heb goede moed, uw zonden zijn (werden – PvD) u vergeven.
En zie, sommigen van de schriftgeleerden zeiden bij zichzelf: Deze lastert God.
En Jezus, Die hun gedachten zag, zei: Waarom overweegt u verkeerde dingen in uw hart?
Want wat is gemakkelijker, te zeggen: De zonden zijn u vergeven? of te zeggen: Sta op en ga lopen?
Maar opdat u zult weten dat de Zoon des mensen macht heeft op de aarde zonden te vergeven (toen zei Hij tegen de verlamde): Sta op, neem uw bed op en ga naar uw huis.
En hij stond op en ging naar zijn huis.
Toen de menigten dit zagen, verwonderden ze zich en verheerlijkten God, Die zo’n macht aan de mensen gegeven had. read more

De bergrede (2) – landzout

“Jullie zijn landzout.” Jezus spreekt de mensen aan die Hij net aanwees als rouwenden, verliezers, vredezoekers, zieken, Godzoekers en vriendelijken. Zij zijn achter hem aan de berg op gegaan en ergens tussen hemel en aarde luisteren ze naar de stem, die ene stem. “Jullie zijn landzout.” De omstanders wisten best wat landzout was. Wij hebben even wat uitleg nodig. IN de tijd van Jezus was het zout geheel uit de natuur gewonnen, meestal uit de DodeZee. Het was geen zuiver keukenzout, zoals wij dat kennen, maar een mengelingen van mineralen waar soms meer, soms minde NaCL (keukenzout) tussen zat. Soms zat er zo weinig zout in, dat ze de restanten van het zout gebruikten om zand- en modderpaden te verharden. Het zout (of wat er dan voor door ging) gooiden men op natte en modderige plaatsen. Het zout trok het vocht uit het zand en de modder en verstevigde zo het pad.

“Jullie zijn landzout.” Zo gehoord klinkt dat woord niet vriendelijk. En Jezus lijkt het er ook nog eens in te wrijven. Als het zout zijn kracht verliest dient het nergens anders meer toe dan om buiten gegooid te worden en door mensen vertrapt. Echt onprettig om dit etiket opgeplakt te krijgen. Maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat Jezus wel de spijker op zijn kop sloeg. Hoe vaak voelden zij zich niet zo. Krachteloos geworden tegenover de gang en de machten van de tijd werden zij afgedankt en liep men over hen heen. Wat kun je doen als vermoeid en belast mens? Wat kun je inbrengen als je in rouw bent, vervolgd en geslagen? Wat kun je doen als je vrede zoekt? Goed, de woorden klinken niet vleiend, maar ze zijn daarom niet minder raak. Landzout! Hooguit zou je nog kunnen denken, dat je er dan toch nog toe dient om het pad van de mensen te verharden. Maar dat klinkt erg schraal. Het is in ieder geval iets dat ze ergens tussen hemel en aarde worden herkend als wie ze zijn. Er is iemand die hen aankijkt.

“Jullie zijn het licht van de maatschappij.” Wat Jezus daarmee bedoelt wordt duidelijk in het vervolg. Hij zegt dat een stad op een berg niet verborgen kan blijven. Dat is juist. Overdag zie je hem al van verre liggen en in de avond en nacht draagt het licht in de huiskamers mijlenver. Al zou de samenleving zich willen verbergen, het kan niet zoals een stad op een berg dat niet kan. Maar dan is het licht eigenlijk best irritant. Je kunt niet zonder, want je stoot je aan elke steen. Je kunt ook niet met, want je bent van verre herkenbaar. “Jullie zijn het licht van de maatschappij.” Het licht waar je niet zonder kunt en waar je niet met kunt. Het licht dat de maatschappij laat zien hoe de zaken werkelijk zitten. Hoe het echt in elkaar zit. Het licht dat de maatschappij laat zien, dat men zich niet kan verbergen.

Maar hoe zijn die rouwenden, zieken, vredezoekers, onrechtvaardig behandelden en andere verschoppelingen dan het licht van de samenleving? Dat lijkt me niet zo moeilijk. Heb je wel eens met jezelf geen raad geweten als iemand probeerde aan je uit te leggen hoe onrechtvaardig hij behandeld is of hoe erg het is om vergeten te worden in de rouw om een geliefde? Je voelt je ongemakkelijk, wellicht door de machteloosheid. Je kunt er niets aan doen en weet dat de maatschappij geen tijd heeft voor zulke mensen. Deze mensen raken je precies waar je niet geraakt wil worden. De armen van de wereld, de dronkelappen, de hoeren en de faillieten. Ze raken je waar je niet geraakt wil worden. Zie je dat ze zijn als het licht? Je kunt niet met ze, maar ook niet zonder ze. Heel irritant.

“Gelukkig ben je pas echt”, zo klinkt de stem weer, “als je zo’n licht van de maatschappij bent. Laat zo jouw licht schijnen onder de mensen, zodat de mensen hun hemelse Vader leren kennen …..

Stilte

(Wordt vervolgd)

De bergrede (1)

Een plekje tussen hemel en aarde. Toen Jezus de mensenmassa zag klom Hij uit hun bestaansdal wat naar boven DE berg op. Ergens tussen hemel en aarde gaat Hij zitten om de mensen te onderwijzen. Die plek wekt verwachting. Er staat niet voor niets DE berg. Alsof ieder van ons weet welke berg er wordt bedoeld. Nu, ik weet niet welke berg er letterlijk wordt bedoeld, maar symbolisch wordt de berg bedoeld waar God en mens elkaar ontmoeten. En de omstanders van Jezus weten dat. Zij kennen die berg, de ontmoeting met God, uit Exodus 19. De verwachting is wellicht gespannen.

Maar er is geen rook en vuur, geen dreunende beving en geen doodvallende mensen en dieren op DE berg waar Jezus is. Wil dat zeggen dat God afwezig is en Jezus niet meer dan een mens, die even de stilte in vlucht uit het dal van menselijke beslommeringen? Toegegeven, het is al een voorrecht als je je eigen dagelijkse bestaan even kan ontvluchten om rust te vinden bij iemand, die liefdevolle woorden spreekt. Zeer te waarderen en mooi om er even tijd voor te nemen. Maar daarna wacht de gewone dag weer en zullen de woorden en de stilte verwaaien in de geluiden van de straat, het huishouden en het kantoor. Dus zou het best fijn zijn als God niet afwezig was. Maar nogmaals, er is geen rook en vuur en geen aardbeving. Geen manifestatie van een machtig God.

Wel woorden. Maar hun inhoud lijkt ook niet echt goddelijk, hoewel ze de hoorders in de stilte wel diep raken. Het gaat immers over hen:

Hij zei:
‘Het echte geluk is voor mensen die weten dat ze God nodig hebben. Want voor hen is Gods nieuwe wereld.
Het echte geluk is voor mensen die verdriet hebben. Want God zal hen troosten.
Het echte geluk is voor mensen die vriendelijk zijn. Want aan hen zal God de aarde geven.
Het echte geluk is voor mensen die doen wat God wil, en die dat het allerbelangrijkste vinden. Want God zal hun moeite belonen.
Het echte geluk is voor mensen die goed zijn voor anderen. Want God zal goed zijn voor hen.
Het echte geluk is voor mensen die eerlijk zijn. Want zij zullen God zien.
Het echte geluk is voor mensen die vrede sluiten. Want zij zullen kinderen van God genoemd worden.
Het echte geluk is voor mensen die lijden omdat ze doen wat God wil. Want voor hen is Gods nieuwe wereld.
Het echte geluk is voor jullie. Jullie zullen het moeilijk hebben omdat je bij mij hoort. Misschien schelden de mensen je uit, of willen ze je gevangennemen. Misschien vertellen ze allerlei leugens over je. Als dat gebeurt, moet je blij zijn en vrolijk. Want jullie krijgen een grote beloning in de hemel. De profeten van vroeger werden net zo slecht behandeld als jullie nu.’ (Vertaling Bijbel in Gewone Taal)

De woorden gaan over mensen, die we wellicht loosers vinden. Ze worden geen winnaars maar worden wel als mens erkend. Er is toch iets van God op de berg. De Schepper van alle mensen gumt niemand uit. Zijn maatstaf is blijkbaar een geheel andere dan die welk in het dal wordt gebruikt. Hier in de stilte weet je je gekend. Zeker. Maar als je ook maar even denkt aan het leven in het dal dan raak je je erkenning al bijna weer kwijt. Zo kwetsbaar is het. Daar beneden in het dal kom je niet mee als je door verdriet bent verlamd, als je niets tegen onrecht kunt beginnen of als je je iedere keer opnieuw inzet voor vrede. Wel mooi dat die woorden hier klinken en dat ze niet verwaaien in de wind.

Maar wat kunnen we daar beneden doen om niet opnieuw te worden uitgegumd en onder de voet gelopen?

(wordt vervolgd)

PSS – Postbode Siemen Syndroom / ZS – Zaai Syndroom

Het PSS, het Postbode Siemen Syndroom. Veel hulpverleners, mantelzorgers en sociale werkers lijden ernstig aan PSS. Voor alle duidelijkheid stel ik postbode Siemen even voor. Hij is de postbode uit de serie Zaai van de VPRO. De rol werd vertolkt door Joep Onderdelinden. Google even en je vindt heel aardig materiaal uit die serie. Siemen werd regelmatig benaderd door Irma en Ingrid, die de onsterfelijke woorden spraken: “Postbode Siemen, wij vervelen ons en dus moet jij wat verzinnen!” Meestal antwoordde de postbode dan met het zinnetje: “Ik heb geen tijd. Ik moet werken. Dáárom!” Vervolgens ging hij weer zijn eigen wegen, die verder niet bekend werden.

Nu lijden heel wat zorgers aan het PSS. Het syndroom wordt hen aangedaan door de Ingrids en Irma’s van onze tijd. Zij vervelen zich en dus moet de zorger wat verzinnen. Nu lijkt het alsof ik opeens alle hulpvragen van onze tijd op een grote hoop gooi, maar dat is mijn bedoeling niet. Ik geloof wel degelijk, dat er heel veel mensen zijn, die daadwerkelijk een probleem hebben, dat getypeerd kan worden met “wij vervelen ons”. Die verveling wordt dan volgegoten met TV-beelden van talentenjachten met de daarbij horende drank en voeding. Die drie ingrediënten kunnen binnenshuis de verveling heel lang verdoven. Buitenshuis slaan we verveling buiten bewustzijn door (ook) alcohol, partydrugs en lineaire monogamie, waarbij de frequentie in fitte tijden hoger ligt dan in de wat latere tijden van ons aardse bestaan.

Begrijp me goed, verveling op zijn tijd lijkt mij een heel goede zaak. Onze hersenen kunnen zich weer reorganiseren, onze lichamen kunnen zich herstellen en zo voorts. Het is alleen niet heel erg handig om die verveling vol te gieten met wat onze geest en ons lichaam nu juist weer onder stress brengt. TV-beelden en PC-spellen zijn niet rustgevend voor ons brein. Alcohol, drugs en talentenjachten doen onze geest en creativiteit geen goed. Zij herstellen zeker ons lichaam niet.

Maar dat daargelaten, op den duur komt die verveling ook onder de verdoving van de bekende middelen uit en helpt niets meer om de verveling het zwijgen op te leggen. Is dat punt bereikt, dan gaan we klagen, aandacht van artsen en helpers vragen, ons ontpoppen als radicale gelovigen of ons aansluiten bij de zoveelste groep, die de bezittingen van een ander snel naar de schroothoop helpt (vandalisme). En dan klinkt het onvermijdelijke “en dus moet jij wat verzinnen”.

De artsen, pastoraal werkers, sociale wijkteams, opbouwwerkers en buurtregisseurs nemen helaas dat zinnetje vaak op als een opdracht. Zij zien het niet zelden als hun taak om de Ingrids en Irma’s ook werkelijk te faciliteren met bestrijding van hun verveling. Dat gaat natuurlijk nooit lukken. Kapotgezopen hersenen en doodgetalentenjachte geesten kun je onmogelijk repareren. Herman van Veen zong het decennia geleden al: “Waar men geen plaat beluistert en geen boek meer leest, waar slechts gemompeld wordt “ik ben al geweest””. Maar in hun verwoed idealistische streven proberen de hulpverleners Ingrid en Irma aan een 2.0 versie van zichzelf te helpen. Gevolg: PSS. Hoe idealistischer de hulpverlener hoe groter de kans op PSS.

Volgens mij zie ik het daarom ook veel meer bij pastores dan bij artsen of betaalde hulpverleners. Pastores worden gedreven door geloof, houden zich niet aan vastgestelde werktijden, geloven dat ze redden moeten en vangen daarvoor een leefbare (maar zeker niet aan artsen gelijke) beloning in aards slijk. Ziehier alle ingrediënten voor PSS. Denk daarbij ook nog aan het feit, dat je door alle Irma’s en Ingrids wordt aangesproken op alle hoge idealen van een godsdienst, die I en I zelf ook niet volhouden, en de ramp is compleet. Bovendien worden die hoge idealen in beschuldigingen veranderd als het I en I ook maar even uitkomt. PSS dus.

Ben ik nu heel negatief? Nee, zo voel ik me absoluut niet. Ik schrijf dit ook om mijn collega-helpers te helpen met humor. Kom op mensen, doe als Postbode Siemen. Leer het zinnetje (met bijpassend accent): “Ik heb geen tijd. Ik moet werken. Dáárom!” En ga vervolgens je eigen weg. Wie heeft jou ooit verteld, dat jij de wereld moest redden? Was dat niet het plan en werk van de Allerhoogste? Ingrid en Irma gaan vervolgens hun eigen weg weer. Dat is de humor van het leven en die humor kan ons op de rails houden.

Maar dan is er toch niets bereikt? Jawel! De echte pastor / hulpverlener kijkt I en I aan en komt hen nabij in hun bestaan. Niet om hen te redden, maar om de verveling te bestrijden met zinvol leven. Een onvergelijkbaar mooi stukje pastoraat vind je in dit filmpje (klikkerdeklik). En het PSS smelt als sneeuw voor de zon van de humor.

PS: Vanaf nu (6-10-2015) noem ik het PSS het ZS (Zaai Syndroom). Diverse mensen wezen me er op, dat niet Postbode Siemen een syndroom heeft, maar de beide meiden. Terecht. Dus nu heet het ZaaiSyndroom.