post-individualisme

De post-individualistische samenleving (76)

Ik geloof er niets van (3) / maak zijn liefde tot jouw levensruimte

Hoe kun je liefde toelaten van iemand die je niet ziet, niet hoort, nooit hebt ontmoet en naar men zegt 2000 jaar geleden geleefd heeft? Laten we deze vraag zo sterk mogelijk maken. Ook alle pogingen die mensen doen om jou te laten zien of voelen waar de liefde van Christus is falen omdat je het niet kunt herhalen. Daarmee bedoel ik dat je wat die mensen zeggen niet als een proef kunt herhalen en de uitkomst zult bereiken die die mensen zeggen. Er is geen enkele wetenschappelijke test waarmee je hun bewering kunt bewijzen. Je kunt hooguit zeggen dat je die andere mensen wel serieus neemt, dus dat hun ervaringen voor hen waar zijn, maar verder kom je niet. Ondanks serieuze pogingen. Zo bezien is er geen liefde die je zou kunnen toelaten in jouw leven, laat staan tot jouw levensruimte zou kunnen maken. De vraag waarom je dat dan überhaupt zou doen (zijn liefde toelaten) laten we dan nog even rusten. Die komt later. Eerst maar eens: Hoe dan?? read more

De post-individualistische samenleving (75)

PM Er zitten een aantal maanden tussen mijn vorige blogje en deze bijdrage. Dat komt omdat mijn creativi-tijd in beslag werd genomen door andere (belangrijker) dingen. Dat neemt niet weg, dat mijn gedachtengang gewoon verder kan gaan en dat ga ik nu dus doen. Samenvatten waar ik was gebleven is niet nodig, je kunt het namelijk zelf lezen als je de serie terugbladert.

Ik geloof er niets van (2)

“Wie in mij blijft ….” Ik ga ervan uit dat iemand die niets met het christelijk geloof of met God heeft geen idee heeft wat dit zinnetje betekent. Het lijkt mij zelfs niet teveel gezegd als ook heel veel trouwen christen-bidders desgevraagd geen helder antwoord kunnen geven wanneer je ze naar de betekenis vraagt. Daar doe ik nog een schepje bovenop. Ik denk dat de individualistische mens zich zou verzetten tegen het zinnetje als hij of zij de inhoud zouden kennen. Waarschijnlijk zal de individualist bij eerste uitleg al uitroepen: “Ik geloof er niets van!” Dat hoop ik je gaandeweg te laten zien. Als ik dat bij het juiste eind heb zul je meteen zien waarom geloven in God voor de individualist zo ontzettend lastig is, maar ook voor welke uitdagingen christenen staan als ze zich (nog) niet realiseren wat het individualisme teweeg heeft gebracht. Het zou me niet verbazen dat ook veel christenen bij eerste uitleg van het zinnetje al roepen dat “ze er niets van geloven”, hoewel dat natuurlijk niet sociaal-gewenst is. read more

De post-individualistische samenleving (74)

Ik geloof er niets van (1)

“Opa, jij moet in mij gaan zitten.” Naast mij op de bank zit een springerig knulletje met een game-controller in zijn handen. Ik heb ook zo’n ding in mijn handen en we doen samen een spelletje. De clou van het spelletje lijkt te zijn dat je door samenwerking een uitgang vindt. Onze poppetjes op het scherm zitten aan elkaar vast, dus we moeten wel samenwerken. Inmiddels weet ik dat knop-A springen is en joystick-links het vooruit-achteruit en omhoog-omlaag bestuurt. Maar nu staat mijn poppetje bovenop een rotsblok en zijn poppetje is heel ver boven mij uit het zicht verdwenen. Ik heb geen idee hoe ik achter hem aan kan gaan. Zijn poppetje staat opeens weer naast mijn poppetje op het rotsblok. “Opa, jij moet in mij gaan zitten,” herhaalt spring-in-het-veld naast mij. Maar ik weet niet wat ik moet doen. Bij wijze van uitleg houdt hij mij zijn controller voor en roept: “Je moet op díe knop drukken.” Hij gaat er van uit dat ik zie welke knop hij aanwijst, maar voor mijn besef wijst hij geen enkele knop aan behalve alle knoppen tegelijk op zijn controller. read more

De post-individualistische samenleving (73)

Het gaat niet goed met de sociale cohesie in Nederland. Anders gezegd: De mensen plakken niet meer aan elkaar, hebben geen boodschap meer aan elkaar, gaan voor zichzelf. Gevolg: Meer eenzaamheid, meer bestaansonzekerheid en een grotere kwetsbaarheid. Nu ja, dat geldt natuurlijk niet voor alle mensen, maar voor slechts 54% (Almere en Lelystad), 53% (Amsterdam) of 47% (Nederland gemiddeld) van de 19+-ers. Een kortgeleden onderzoeksrapport adviseert de gemeente Almere om twee sporen te volgen: 1. Versterk de sociale veerkracht in de bestaande wijken en vergroot de maatschappelijke kansen van de Almeerders en 2. Richt je op toekomstbestendige stedelijke groei. Bij die laatste denkt men aan noodzakelijke randvoorwaarden voor nieuwbouw als taalontwikkeling, sociale stabiliteit en veerkracht. In de rest van het rapport vind je de uitwerking van deze adviezen. De toon van de uitwerking is dezelfde als de toon van de adviezen zelf. En naar die toon wil ik een moment kritisch luisteren. Wat hoor ik in deze adviezen? read more

De post-individualistische samenleving (72)

Gevaarlijke onzin (6)

Maar waarom noem ik nu dit stuk van de serie nu “gevaarlijke onzin”? Dat zien we als de man verdwijnt en Jezus reageert op wat er net is voorgevallen. Jezus zegt dat een rijke slechts met grote moeite het Koninkrijk van God zal binnen gaan. In de eerste plaats zie je dat voor je ogen gebeuren. Een man gezegend met veel bezittingen is ook bijna vervloekt door zijn bezittingen. Bijna, want hij vraagt wel naar de weg. Het verlangen naar licht en verlichting is dus niet weg uit zijn bestaan. Dat geeft hoop. Alleen lijkt die hoop snel te vervliegen als Jezus hem wijst op het effect dat die rijkdom heeft op het licht in zijn bestaan. Hij is in duister terecht gekomen en dat duister lijkt het nu te winnen in zijn beslissingen. read more

De post-individualistische samenleving (71)

Gevaarlijke onzin (5)

Maar de man haakt af bij het idee dat hij alles wat hij zo naarstig heeft verzameld zou moeten weggeven. Het zijn dus niet die andere dingen die Jezus zegt. Niet het kruis dragen, niet het volgen van Jezus maar: “… hij werd treurig over dat woord en ging bedroefd weg, want hij had veel bezittingen.” Het zinnetje slaat terug op alles wat Jezus zei, maar de motivatie van zijn treurige staat is toch echt het hebben van veel bezittingen. Dat is alleen niet de eerste focus van Jezus. Als het dat wel zou zijn dan zouden we snel terecht kunnen komen in een ongebreideld moralisme. Als rijk-zijn het punt van kritiek zou zijn geweest, dan waren wij geen van alleen het koninkrijk waard. Nee, de eerste focus van Jezus is mensen laten leven of leren leven in het Koninkrijk van God. Dat is tenslotte ook wat de man vroeg en waar hij dus in vast was gelopen of leek te lopen. read more

De post-individualistische samenleving (70)

Gevaarlijke onzin (4)

Jezus zei tegen hem: “Als u volmaakt wilt zijn, ga dan heen, verkoop wat u hebt, en geef het aan de armen, en u zult een schat hebben in de hemel; en kom dan en volg Mij.” (Matt. 19:21, HSV)

Er is een verschil tussen de manier waarop Mattheüs het antwoord van Jezus formuleert en de manier waarop Markus dat doet. Mattheüs laat Jezus beginnen met “als je volmaakt wilt zijn” en dat doet Markus niet. Volmaakt zijn suggereert dat er een maat is van perfectie. Een definitie. Iets aan de hand waarvan je het volmaakte kunt vaststellen. Dat is wellicht “je beste zelf” willen zijn. Volmaakt vraagt om een maat aan de hand waarvan je kunt bepalen of je het doel al hebt bereikt. Het moet bestaan buiten jezelf en je eigen ideeën over jouw beste zelf. Hoe wil je anders “beste” in “beste zelf” bepalen? Het woord dat er in het Grieks staat heeft iets te maken met “je doel bereiken”. Dan zou je nog kunnen denken dat je zelf dat doel bepaalt, maar dat is niet wat de bijbel bedoelt. Het woord wordt namelijk ook gebruikt (Mat. 5:48) voor God zelf. God is volmaakt. Jezus geeft aan het streven van de man dus een godsdienstige duiding. En voor de duidelijkheid: De man die met Jezus spreekt worstelt enorm met het bepalen van het doel in en door zichzelf. read more

De post-individualistische samenleving (69)

Gevaarlijke onzin (3)

Jezus houdt van deze man ……. Maar niet van wat hij zelf zijn “beste zelf” noemt. Zo eindigde het vorige blog. Jezus ziet en hoort zijn onrust en combineert het met wat hij ziet. “Eén ding ontbreekt u: ga heen, verkoop alles wat u hebt en geef het aan de armen en u zult een schat hebben in de hemel; en kom dan, neem het kruis op en volg Mij.” Dus volgens Jezus zal de onrust van deze man verdwijnen als hij zijn verzamelingen verkoopt, als eenmalige actie de armen helpt met het geld, vervolgens een niet-aantrekkelijke levenstaak (kruis) op zich neemt en Jezus gaat volgen. Jezus noemt het “één ding”, maar het is een viertrapsraket. Het lastige van deze opdracht is dat Jezus de man aanraadt om zijn “beste zelf” weg te doen en onaantrekkelijk leven te gaan leiden / lijden. Zijn “beste zelf” notabene! Hij had er in zijn verzamelwoede zo hard aan gebouwd! read more

De post-individualistische samenleving (68)

Gevaarlijke onzin (2)

Jezus lijkt te reageren in lijn met wat ik zou voelen. Misschien moet je zeggen, dat ik de reactie van Jezus al had gelezen en daarom mijn vorige blog eindigde zoals ik deed. Jezus vraagt aan de man: “Waarom noemt u Mij goed? Niemand is goed behalve Eén, namelijk God.” De man bedoelde met zijn aanspraak Jezus aan de kant van God te zetten en daar was zijn vraag ook op gericht. Maar Jezus maakt de afstand tussen de man en hem enerzijds en God anderzijds weer groter. Het lijkt erop alsof Jezus vindt dat de man te claimend in de comfortzone van God komt. Enige distantie is gepast, zeker als je wat nu in Gods portemonnee zit in de jouw wil hebben. De man kan dus niet zomaar voor zijn beste zelf God claimen. read more

De post-individualistische samenleving (67)

Gevaarlijk onzin (1)

Even opfrissen: Je leest een artikel (nummer 67 alweer) in een serie waarin ik zoek naar de samenleving na het individualisme. Het individualisme is op zich geen ethisch oordeel, maar een filosofische en sociologische constatering. Wij zijn individualisten. Maar sommige gevolgen van het individualisme zijn vernietigend voor de mens. Individualist zijn betekent dat je het risico loopt op jezelf teruggeworpen te worden en uiteindelijk verloren te gaan omdat je alles zelf moet uitzoeken en er niemand meer voor jou is. Ieder zoekt namelijk de beste versie van zichzelf. Ik geloof dat de bijbel, Jezus, de samenleving is na het individualisme. En je kunt verwachten dat ik nu ga zeggen dat je de beste versie van jezelf vindt door het geloof in God en Jezus Christus. Maar zo snel ga ik niet door de bocht. Er zit namelijk een potentiële leugen onder dat statement. Als jij namelijk gelooft om zodoende de beste versie van jezelf te kunnen worden lijk je op een mens die aan autoracen doet om geld op te halen voor de milieubeweging. Geloven in Jezus om een betere versie van jezelf te worden is op zijn minst in tegenspraak met zichzelf. Laat ik je meenemen in een nieuwe serie. Mijn uitgangspunt vind je in Markus 10:17-31. read more