Currently browsing category

Samenleving

Kerkleegloop

Alsof er een kras op de plaat zit komt ieder jaar hetzelfde bericht langs: De kerken lopen leeg of leger of nog harder dan verwacht leeg. En net als ieder jaar zijn er mensen, die tegelijkertijd roepen dat er wel veel spiritualiteit en religie is maar dan in andere vormen en op andere plaatsen. En ook op hetzelfde moment komt er ergens wel een “geslaagde pionierskerk” aan het woord, die moet duidelijk maken dat er ook andere berichten zijn. Ik vraag mij af wie nu eigenlijk wie dient met die weerkerende observatie. Probeer me even te volgen. read more

Zwarte Piet

Toon Hermans zei ooit in een sketch, dat hij Sinterklaas een vervelende, nare man vond. Hij had daar ook voldoende reden voor. Hij groeide op in een arm gezin en de kinderen in dat arme gezin kregen niets of in ieder geval veel minder dan de kinderen uit rijke gezinnen. Je kunt je de confrontatie op de lagere school van die tijd voorstellen. Sinterklaas is voor Toon dus een nare man. En terecht. Sinterklaas is een commercieel belangrijk fenomeen. Een andere reden voor zijn bestaan kan ik niet bedenken. Nu ja, op scholen is het natuurlijk leuk om met pepernoten te gooien en de kinderen creatief bezig te laten zijn, maar verder is het commercie. Ik las echter dat diezelfde commercie zich steeds verder van Sinterklaas verwijdert vanwege de pietendiscussie. De retailers willen het risico niet lopen, dat ze tegenover hun klanten de verkeerde keuze maken tussen zwarte, roetveeg, blauwe of gewoon helemaal geen Pieten. Ze gaan liever inzetten op het kerstfeest als kadofestijn.

We noemen het een kinderfeest. We noemen het Hollandse folklore tot en met het gooien van eieren naar hen met wie je het niet eens bent (of gewoon omdat je het leuk vindt eieren te gooien) en het matten met de politie dat je ook kent van de uitwedstrijden van je eigen voetbalclub. He lijkt zo onderhand wel een godsdienstoorlog. En we hebben het over een verzinsel, dat al eeuwen aan kinderen wordt verteld. Wellicht zal er ooit een pedagogisch dreigen achter hebben gezeten (wie stout is de roe), maar aangezien corrigerende tikken niet meer mogen moeten we nu een andere weg voor onze machteloze gevoelens van binnen zoeken en kiezen de eieren. Een vraag is natuurlijk wel waar die machteloosheid vandaan komt. Is het de leegte van onze welvaartsstaat? Is het de verveling die over ons komt als we het laatste level van onze videogame hebben gespeeld? We noemen het een kinderfeest …. Laat Toon het maar niet horen.

Ondertussen plakt de commercie op het kerstfeest een kerstman. Ooit overgewaaid uit Europa is hij in de VS een combinatie van Father Christmas en Sinterklaas en pas goed op de commerciële kaart gezet door Coca-Cola. Zijn hulpjes zijn elfjes. Gelukkig zijn die pure fantasie, dus wie kan zich dan gediscrimineerd voelen? En wij importeren de fantasiefiguur weer terug naar Europa. Hij herinnert ons in ieder geval niet aan ons slavernijverleden, dus dat is dan weer meegenomen. Toch zou Toon niet echt blij zijn worden van deze figuur, want het onrechtvaardige in kadotoewijzing gaat nog steeds door. Maar dat komt door de wereld, die wij met zijn allen hebben gebouwd. Binnenkort gaan de armen demonstreren tegen de kerstman en zullen de folkloristisch aangelegde landgenoten (van welke etnische komaf dan ook) hen bekogelen met eieren.

Wat te doen? Als we nu eens kerst laten zijn wat het is? Gewoon een herdenken en vieren van de geboorte van Jezus Christus, die de armste onder de armen werd, de rijken vertelde dat ze ver van het Koninkrijk van zijn Vader zaten en ons allen opriep tot naastenliefde en liefde tot God. Zou dat helpen? Dan delen we alles samen in Jezus’ naam. Of zouden we dan toch weer de neiging gaan krijgen om te protesteren en in plaats van met eieren te gooien gaan dreigen met hamers en spijkers?

Waarom geen reactie op #Loonstra?

“Waarom doet het nieuwste boek van Bert Loonstra geen stof opwaaien onder theologen?”, vraagt Hans Bügel zich af in een blog. Ik kwam via de site van Bert Loonstra zelf via een link bij Hans Bügel en wilde meteen het boek nog eens lezen. Waarom was ik niet aan de praat gegaan naar aanleiding van het boek? Na herlezing kan ik nog steeds alleen maar waardering hebben voor de gave die Bert heeft gekregen om dingen niet alleen maar grondig en consequent te onderzoeken en op te lijnen, maar het ook nog eens helder onder woorden te brengen. De inhoud van zijn boek is niet nieuw voor mij, hoewel hij wel een niche in de gesprekken rond het begrijpen van de zwijgteksten van Paulus gevuld heeft. Die niche bestond in het feit, dat we niet goed raad wisten met het feit, dat Paulus enerzijds de vrijheid in Christus propageert tegenover de wet en zelfs met losmaking van de wet, maar anderzijds wettische regels lijkt te geven. Die niche heeft Bert gevuld met duidelijk spreken van de Schrift. Lees zijn boek, waarvoor dank!

Maar waarom reageerde ik dan niet? In ieder geval vanwege de grote mate van evidentie van het geschrevene. Het is zo klaar als een klontje voor mij. Moet ik dat dan gaan zeggen? Ik leef al jaren met de overtuiging, dat het evangelie van Jezus Christus contemporaine toepassing vraagt en daarom steeds in de vigerende cultuur moet worden ingelezen en van die cultuur gebruik moet maken. Het is voor mij de essentie van Christus’ opdracht om alle volken te leren onderhouden wat Hij ons geboden heeft, namelijk liefde tot God boven al en liefde tot de naaste. Dat je dan in de ene tijd slavendienst aanvaardt als aanwezig in de cultuur en in een andere tijd slavendienst afkeurt is heel normaal. Het is meegaan met de tijd om het evangelie te kunnen voorleven en verkondigen. Zo moest er ook de dag komen dat de mensen niet meer patriarchaal zouden denken en dus de zwijgteksten qua inhoud naar een andere tijd zouden worden verwezen en qua bedoeling anders toegepast zouden gaan worden. Dat alles is voor mij niet nieuw. Zo leeft Gods Woord. En, nogmaals, Bert heeft dat heel mooi weergegeven.

Maar er is nog een reden, waarom ik niet reageerde, namelijk het kerkelijk proces. En nu wordt het lastig. Uitgaande van de evidentie van Berts analyse zou je verwachten dat kerken oog krijgen voor de verschillende uitlegkaders waarin mensen de bijbel verstaan. Het uitlegkader is in Almere anders dan op de Veluwe of in Drenthe en daarmee de vormgeving ook. Beide laatste omgevingen ken ik een beetje en weet dat men daar veel patriarchaler denkt dan in Almere. Vanuit Almere gezien is het niet moeilijk om patriarchaal denkende mensen hun eigen kerkstructuur te gunnen, wetend dat het evangelie van vrije genade anders niet bij hen binnen komt. En dat weten we al jaren. Mijn catechiseermeester trok een pandjesjas en streepjesbroek aan als hij voorging in een Bewaar het pand gemeente, maar bij ons droeg hij een combinatie met stropdas (of zonder soms). Anders komt het evangelie niet binnen, zo zei hij. Maar zijn preken bleven dezelfde en hij vond de nadruk die in sommige kerken op de ambtelijke kleding werd gelegd ook niet interessant. Het wordt alleen bijzonder lastig als de ene kerk van de andere gaat zeggen dat ze de Waarheid niet dient, terwijl het gaat om cultuurtoegepaste prediking en vormgeving. Het gevaar bestaat dat als de ene kerk de andere op deze punten de les blijft lezen en blijft binden aan cultuurgebonden toepassingen het Woord schipbreuk gaat leiden in de levens van de mensen. En dan sla je als kerk toch wel enorm de plank mis! Inmiddels maken we voor zendingsgemeenten al uitzonderingen, dus we leren het wel!

Nog één stap verder. Je ziet dat hier het landelijk kerkverband voor een uitdaging staat. Er zullen zonder meer vele broeders en zusters zijn, die (bijvoorbeeld) met grote weerzin denken aan de mogelijkheid dat een vrouw in het ambt zou staan. Wat moet je met die weerzin in een kerk waar de weerzin juist precies tegenovergesteld is? Een eeuwenoude vraag. Wie is de zwakste, wie is de sterkste? Wie moet wie dienen en geldt dat bovenplaatselijk ook voor landelijke verbanden? Ik heb bij het zingen van andere liederen dan psalmen wel eens aan broeders uit een andere gemeente gevraagd of wij dan zo hard zongen, dat ze het bij hen konden horen? Het gesprek ging in ieder geval over waar het over gaan moest: De één doet het wel en dient de HEER en de ander doet het niet en dient de HEER. En daarom hoop ik van harte, dat we meer en meer zullen leren elkaar te aanvaarden zoals Christus ons aanvaard heeft tot heerlijk van God.

 

Wind of begrenzing?

Mijn broeder Arie Versluis schreef in een paar zinnen in de Wekker nog meer wat verdere reactie oproept. Een kort blogje wijd ik aan een gedeelte van zijn woorden. Hij schreef naar aanleiding van het feit, dat de classis Apeldoorn inzake vrouw en ambt een ander besluit had genomen dan de synode van de CGK:: “Niemand is erbij gebaat dat bij zo’n ingrijpend en gevoelig onderwerp elke classis zijn eigen beleid gaat bepalen, met mogelijke verschillen tussen de classes als gevolg.”

Deze woorden verraden de overtuiging dat er op punten waarop de synode beslist uniformiteit in mening en denken bestaat of moet ontstaan. Alle kerken, classes en PS-en zouden zich met de uitspraak van de GS moeten conformeren. En die overtuiging lijkt goede papieren te hebben omdat een handtekening onder de kerkorde vertelt, dat alle ambtsdragers, dus alle stemgerechtigden in dit kerkelijk proces, zich zullen houden aan wat de GS besluit. Aan deze mening ligt echter een verwarring ten grondslag. Men verwart kerkelijk eenheid met eenheid in geloof en geweten. Soms komen geloof en geweten diametraal tegenover een beslissing te staan die door de kerkelijke eenheid is genomen. Dat kun je in de beslissing zelf al zien. Waar ook maar één ambtsdrager ter synode anders gestemd heeft dan de meerderheid is die eenheid van geloof en geweten al niet gelijk aan de kerkelijke eenheid. Op heel veel punten kunnen mensen zich conformeren, maar niet op alle punten. En dat blijkt nu. Conformeren naar geloof en geweten omwille van een kerkelijk eenheid was voor veel mensen op de punten van vrouw en ambt, seksuele identiteit, liturgische vormgeving en nog enkele punten al niet mogelijk. Nu blijkt het ook voor kerken en een eerste meerdere vergadering (classis) niet mogelijk.

Ik schrijf “niet mogelijk”. Het is geen onwil of recalcitrantie, niet het doordrammen van de eigen mening. Met het apostelconvent (Handelingen 15: 8 en 9) dienen wij te buigen voor het feit, dat de Geest aan dezen en aan genen het geloof heeft geschonken. Dat feit dringt aan op aanvaarding van elkaars visie en vormgeving als uitgangspunt voor het gesprek en niet als het te bestrijden doel van het gesprek. Ik zou dus zeggen dat de hele CGK er bij gebaat is dat iedere classes een eigen koers gaat varen. Net zoals de CGK erbij gebaat is dat iedere kerk een eigen koers gaat varen. Het boeiende van dit proces is dat de GS het platform wordt waarop een grotere veelkleurigheid van Gods genade gevierd kan en mag worden. Op dit moment lijkt de GS een regelgever, grensbepaler en structuurhandhaver te zijn geworden. Dat kan niet goed gaan, dat is vragen om scheuring. Die scheuring ontstaat waar kerkelijke eenheid als belangrijker wordt ingeschat dan eenheid in geloof en geweten. Begrijp me goed, ik ben ervan overtuigd dat de leden an de GS op eigen manier consciëntieus (pogen te) werken. Waar het mij om gaat is dat mijns inziens elke classis wel degelijk een eigen koers vaart zoals elke kerkenraad dat doet. En dat weten we allang. Welkom in de post-individualistische samenleving in welke het Woord ook klinkt zoals in alle samenlevingen voor ons.

Deze woorden roepen natuurlijk heel veel spanning op. Het is echter de vraag of je die spanning als uitdaging ziet of als bedreiging. Ik zeg: Laat je uitdagen om grotere delen van het Koninkrijk te ontdekken! Wat dat betreft ben ik het van harte met Arie eens: “Bovendien, en veel belangrijker, zullen we het inhoudelijke gesprek moeten voeren. …. Dan is een discussie over regelingen echter te weinig.”  

Bezinning door constatering

Mijn gewaardeerde broeder en collega, die ik zeer vertrouw, Arie Versluis schreef in de Wekker van 26 oktober j.l. naar aanleiding van de laatste reuringen in ons kleine kerkenverband: “Bovendien, en veel belangrijker, zullen we het inhoudelijke gesprek moeten voeren. ….. En misschien moeten we er ook eens over spreken hoe het komt dat we de Schriften soms zo verschillend verstaan. We hebben elkaar als kerken gekregen en we hebben elkaar nodig. Ook los van de laatste weken is bezinning op de verhouding kerk en kerkverband daarom zeer nodig.” Een paar dingen laat ik in mijn reactie hierop liggen. De relatie tussen schriftverstaan en kerkenverband bijvoorbeeld. Die is voor een volgend blog. En ook het gedeelte, dat ik met ….. heb weggehaald hou ik voor later. Waar het mij nu om gaat is het zinnetje, waarin Arie opmerkt dat we ons eens moeten afvragen hoe het komt dat we de Schriften soms zo verschillend verstaan.

Mijn eerste reactie is blijdschap. Het doet me goed te horen dat de constatering wordt gedaan dat we de Schriften soms zo verschillend verstaan. Dat feit is namelijk al zo oud als de Schriften zelf. De Schriften zijn een communicatiemiddel tussen de Allerhoogste en de mensen op aarde. De Allerhoogste weet hoe verschillend mensen zijn. Wij kunnen van onze kant slechts een flauw besef hebben van de grootsheid en veelkleurigheid van de genade van de Allerhoogste. De HEER beschrijft bij tijd en wijle die veelkleurigheid wel en vertelt ons ook, dat Zijn gedachten niet onze gedachten zijn, maar die veelkleurige genade is niet in mensenwoorden uit te drukken en zijn gedachten niet te vangen in letters en zinnen. Het is God niet mogelijk om Zijn grootheid vast te leggen in een boek. En dat wat Hij wel heeft vastgelegd van zijn grootheid is voor mensenbreinen tot op de dag van vandaag nog veel te groot. En dan hebben we het nog over een boek, dat zo klein is dat je het de hele dag kunt meedragen. Daarbij zijn de mensen zelf te verschillend om de Schriften eenduidig te kunnen lezen en uitleggen en dat is al zo vanaf de dag dat een eerste woord van God aan Hebreeuwse karakters werd toevertrouwd. Dus op de vraag hoe het komt dat we de Schriften soms zo verschillend verstaan weet ik het begin van het antwoord wel.

Nu ken ik mijn broeder Arie als iemand, die in het lezen en de uitleg van de Schriften een wat meer op uniformiteit gerichte weg bewandelt dan ik. Het is zijn passie om te verdiepen en uit te leggen, maar neemt daarin duidelijk minder ruimte in dan ik. Wellicht is dat karakter, de leeftijd, de opvoeding of persoonlijkheid. Wie zal het zeggen? Het is voor hem een hele stap te constateren dat we de bijbel soms zo verschillend uitleggen. Ik kan gerust zeggen dat ik me door die woorden ook herkend, gewaardeerd en vertrouwd voel. De drempel waar men (ik weet niet of Arie die drempel al voelt) vervolgens tegenop loopt als men dat inzicht heeft verworven is de drempel van het loslaten. Sommige bijbellezers haken bij dit inzicht af en kiezen voor de weg van een eenduidige uitleg. Men sluit de hekken en trekt zich terug op het terrein van de eigen inzichten, die men dan als enig juiste of meest juiste inzichten ziet. Voor hen is de drempel te hoog. Andere lezers stappen over de drempel en gaan met waardering voor de integriteit van andere lezers luisteren naar de varianten op hun eigen lezen. Ze laten hun eigen lezen niet los, maar brengen die in in het veelkleurige palet dat ze aan de andere kant van de drempel tegenkomen. Het laat zich raden dat de lezers die voor de drempel blijven staan het gedrag van hen die er over stappen duiden als verslapping en verwatering van de ware leer. Daar kunnen we helaas niets aan doen. Het is een kwestie van gebrek aan vertrouwen dat de HEER van het Woord Zijn Woord bewaart naar Zijn belofte.

Zij die de drempel overstappen komen in een land waar geloof nodig is en wel geloof in de trouw en de genade van de Allerhoogste. Zij geven zich over aan een dynamiek tussen mensen, zoals de HEER zich door Zijn Woord heeft overgegeven aan die dynamiek tussen mensen. Deze lezers hebben geloof nodig, dat de HEER trouw is aan Zijn Woord, dat het leven een gave is en niemand zijn broeder meer lief kan hebben dan wanneer je je leven geeft voor die broeder. In dat land van dynamiek leeft de kerk, maar ontstaan er geen versteende vormen. In dat land waait de wind van Gods Geest, maar weet niemand waar hij vandaan komt of waar hij heen gaat. In dat land verliezen mensen zichzelf aan de Waarheid, sterven ze met die Waarheid om met Hem op te staan in een nieuw leven. En ja, het Woord blijft bestaan en zal weer nieuwe en oude uitleggingen met zich mee brengen naar de volgende tijd totdat Hij komt. Mijn advies: Als je van de HEER de durf krijgt stap dan over de drempel. Het land is schitterend!

de kerkelijke sterfhuisconstructie

“De buurt zit niet te wachten op de traditionele kerk”, zei ik. Een gesprek met een broeder uit een andere traditionele kerk over het feit, dat zijn gemeente zich de vraag was gaan stellen wat “de buurt” zou missen als de kerk er niet meer zou zijn. De buurt zal niets missen. Dat wat je als traditionele kerk biedt aan de buurt kun je meten, de belangstelling er voor ook. Sommige traditionele kerken hebben niets met de buurt. Hooguit zijn er enkele buurtgenoten lid van de kerk, maar dat is nog geen binding met de buurt. Andere kerken bieden koffie-ochtenden, voedselprograma’s, kinderclubs, sociale begeleiding en hand-en-span-diensten waar gevraagd. Dat zal de buurt dan missen, maar die vraag hoef je niet te stellen omdat hij al beantwoord is. Als je de vraag moet stellen wat de buurt zal missen als je er niet meer bent is het antwoord ook duidelijk: Niets. Als je nog niets hebt geboden, geen plek hebt in de buurt, zal de buurt je niet missen.

En de traditionele kerk staat al zo lang in de buurt, dat de buurt vaak de kerk niet eens meer ziet. Soms komen er mensen onze kerk binnen, zeggen dat ze al dertig jaar in de buurt wonen, maar nog nooit hebben geweten dat dit een kerk was. En dat terwijl ze elke dag boodschappen doen bij de AH aan de overkant van het plein. Nu denk je wellicht dat ze dan toch maar de kerk binnen zijn gekomen na dertig jaar. En dat is waar, maar om een andere reden dan de core-business van de kerk. Daar hebben ze nog nooit wat van gemerkt. En de kerkgenoten staan daar voor het grootste gedeelte ook niet bij stil. Voor hen is de kerk zondagmorgen, een preek en de koffie. Daarna is er weer hun eigen leven en buurt. Dus de traditionele kerk en de buurt …. Ik denk niet dat de één op de ander zit te wachten. (Voor de goede orde: Ik spreek over de kerk, die al decennia in zijn eigen ritme leeft en niet over allerlei nieuwe kerkvormen.)

“Dus dan is de kerk een sterfhuis?”, vroeg mijn gesprekspartner. Die vraag doet mij vermoeden dat zijn gemeente haar vraag is gaan stellen omdat het voortbestaan van hun kerk in gevaar is. Mijn antwoord is om die reden ronduit “ja”. De traditionele kerk moet sterven. Dat doet zij overigens al. Veel jongeren onder de vijftig hebben de daad al bij het getuigenis van hun ouders gevoegd en besteden hun tijd op zondagmorgen (en andere weekmomenten) op een andere plek dan in de kerk, waar ze de relevantie niet meer van zien. En dat zijn dan de mensen, die de kerk jaren van binnen hebben gekend. Dus de kerk sterft en de buurt ziet het waarschijnlijk niet eens of het moest zijn dat ze op zondag opeens meer parkeerplaatsen tot hun eigen beschikking hebben als ze naar de AH gaan. Maar mijn “ja” op de vraag van mijn broeder heeft een veel diepere betekenis. Wij leren als kerken in onze tijd een zware les. Wij leren wat Jezus bedoelde toen Hij zei “als een graankorrel niet in de aarde valt en sterft, blijft het één graankorrel, maar wanneer hij sterft draagt hij veel vrucht.” Maar hoe leer je als kerk sterven? In ieder geval niet door een “sterf-workshop” te organiseren of een “missieplan voor dood gaan” te schrijven. Wij worden in onze tijd gedwongen om het pand te verlaten. Buitengekomen zitten wij tussen de “gewone mensen”, die ons voorgingen op die weg. Wat over is van de kerk delen we uit tot er in onze ogen niets meer over is. Wellicht gelooft één van ons nog in het woord van Jezus dat het sterven veel vrucht zal dragen en geeft hij in die hoop weg “wat van Christus is” (de letterlijke betekenis van het woord kerk). De Geest zelf dwingt ons het pand uit en het gebouw te sluiten. Alle inwendige waarden waar de kerk voor vocht (en soms nog vecht) verdwijnen wanneer de Geest ons zaait in de wereld. Alleen zo zal Zijn Koninkrijk zichtbaar worden onder de volken. Maar ging Jezus Christus die weg ook niet? Waar ben je dan bang voor?

Dividendbelasting en Jezus

De dividendbelasting is van de baan. Het geld wordt besteed ter verbetering van het vestigingsklimaat MKB). Bedrijven zullen er van profiteren en, zo is de gedachtegang, als de bedrijven profiteren is dat goed voor de werkgelegenheid, de economie en de burgers. Dat is heel goed mogelijk. Ik ben niet de expert, die met precisie kan bepalen waar het belastinggeld aan moet worden besteed. Er zijn andere politici en organisaties, die vinden dat het geld naar de gezondheidszorg moet (een nijpend probleemgebied, want ziekenhuizen sluiten afdelingen) of het onderwijs (nog zo één waar de werkgelegenheid omgekeerd evenredig is aan het personeelsaanbod). Maar een keuze tussen de gebieden moet je van mij niet verwachten.

Wat mij wel opvalt is dat het woord van Jezus opnieuw waar wordt. Hij vertelde ooit een gelijkenis (Lukas 16) over de handelingen van een rentmeester. Een rentmeester is de bedrijfsleider op het landgoed van een rijke heer. Hij gaat over alles: Opstallen, landerijen en de financiën. Deze rentmeester gooit het geld van de heer over de balk. We lezen dat hij dat doet om de schuldenaars van hun heer door malversatie van de boekhouding van hun schuld af te helpen. Daar zullen de schuldenaars niets op tegen hebben. Goed, het is naar recht van het geld en de wereld onrechtvaardig, maar als je in deze wereld met een schuld van een € 50.000 uit je huis wordt gezet omdat je van de bijstand jouw huur niet meer kunt betalen is het gewoon heel prettig als de penningmeester van de woningbouwvereniging je op het kantoor roept en voor jouw ogen de schuld uit de boeken gumt.  Je snapt het niet. Het zal wel goed zijn. Je bent in ieder geval heel blij.

Onrechtvaardig (financieel) is het wel. En wij denken dat de heer dat wel zal vinden. Maar niets ie minder waar. De heer vindt de actie van de rentmeester uitstekend! Prijzenswaardig! Maar, denk je dan, dan is er toch niets aan de hand? Waarom zegt die heer dan tegen de rentmeester dat hij geen rentmeester kan blijven? Kijk, dat zegt hij omdat hij weet wie de klagers zijn. De heer klaagt niet. De rentmeester klaagt niet. De schuldenaars klagen niet. Wat is dan het probleem? Het probleem zijn zij, die niet genoemd worden. De mensen, die menen recht te hebben op de rijkdom van de heer. De erfgenamen, de vriendjes, de mensen, die azen op zijn miljoenen en geen oog hebben voor de noden van  schuldenaars. “Hun schuld is toch hun eigen schuld”, zeggen zij die een gemoedelijk leventje hebben. Dan moeten ze het zelf maar uitzoeken en niet teren op de pot van de heer. De klagers zijn de mensen, die graag delen in de poen. “The Old Boys network” van de gegoede middenklasse en daarboven.

“Het is ONS geld”, hoor ik in het dividenddebat mensen roepen. Het zijn de belastingbetalers, die het moeten opbrengen en die zien niets van de welvaart. 1,5 % koopkrachtwinst is een zeepbel, want het leven wordt procenten duurder. Het is ONS geld! Nu weet ik niet of die € 1.900.000.000 naar het bedrijfsleven moet. En het heeft ook de schijn, dat premier Rutte en de VVD het eind van de gelijkenis willen waarmaken. “Als wij ze nu spekken, krijgen we straks een plekje aan hun tafel.” (Een wat aparte variatie van Lukas 16:9). Maar ik zelf geloof niet dat dat zo is. Er staat immers dat dat alleen maar geldt als de god van het geld (Mammon) je in de steek laat (dat is: Als je sterft). Wat ik wel denk is dat de mensen, die klagen over de besteding van de miljarden ook de mensen zijn, die menen dat ze zelf tekort komen. En hoe sterker die roep wordt hoe minder een regering kan doen. Partij in de regering zijn levert meestal een verkiezingsverlies op, omdat de mensen vinden dat ze niet genoeg van de koek hebben gekregen. Dat is wat de heer in de gelijkenis ook zegt: Je kunt geen rentmeester meer zijn. De mensen vertrouwen je het geld niet meer toe waarvan zij denken dat zij er recht op hebben. Het woord van Jezus wordt dus opnieuw waar: Je kunt geen rentmeester meer zijn. Het zou me ook verbazen als er een kabinet Rutte-IV komt.

En Jezus? Hij deelde uit, al Gods rijkdom van genade, liefde, medemenselijkheid, samen delen en wat al niet meer. Dat kon Hij nooit volhouden en ze hebben hem er om vermoord. “Ze”? Kijk naar de politieke realiteit en zie, dat wij nog steeds met zijn allen de mens vermoorden, die uitdeelt waar wij recht op menen te hebben. De dood zit niet in de moord op de uitdeler. De dood zit in de moordenaar, die verder leeft met “zijn” geld totdat die hem ontvalt en er geen eeuwige tenten meer zijn.

ChristenUnie in de regering

De ChristenUnie heeft het regeerakkoord ondertekend en houdt zich daar aan. Een regeerakkoord is een kwestie van geven en nemen. Als je dat niet wilt dan moet je niet in de regering gaan zitten. Je kunt in dat geval een dictatuur overwegen (absolute meerderheid) of een getuigenisrol waarin je slechts beperkt verantwoordelijkheid draagt in het politieke spel. Maar zulks heeft de CU niet gedaan. De CU koos voor meedoen om de knikkers. En zo horen we op dit moment dat het inleveren van bepaalde knikkers ook winst oplevert in andere knikkers en dat is geheel voorstelbaar want zo is het spel, dat democratie heet.

De achterban is echter beperkt “amused” als het gaat om de knikkers, die verloren en die welke gewonnen worden. De CU “verliest” de dividendbelasting, de minister van BuZa en het kinderpardon, maar “wint” op zorg, eindeleven onderwijs en belastingstelsel. Die dingen heb ik uit wat de fractevoorzitter schrijft en niet uit mijn eigen politieke kennis.  Je ziet dat ik winst en verlies tussen haakjes zet, want winst en verlies zijn democratisch-politieke termen en geen christelijke principes of na te streven doelen. Volgelingen van Jezus Christus geven hun leven uit liefde voor de ander. Is dat een “appels met peren vergelijk”? Nee, dat denk ik niet, let maar op.

Als het gaat om jouw instemming met wat de CU wel of niet doet realiseer je dan dat het broeders en zusters in Christus zijn, die hun kleren vuil maken als de spreekwoordelijke Jozua uit Zacharia 3. Mogen ze dat van jou of klaag jij ze aan? Als je ze aanklaagt kun je me dan ook zeggen waarom? Is jouw belang geschaad? Ga dan te rade bij Hem, die zijn leven gaf. Krijg jij geen gelijk? Luister dan naar Hem, die de Waarheid is en niet strijdt voor zijn eigen gelijk, omdat Zijn gelijk een kruisoffer is. Vind je dat ze hun kleren niet vuil mogen maken? Stem dan voortaan niet meer en sluit je af van de democratie, want elke democratie levert ideologisch vuile handen op. In een democratie heeft immers het volk het voor het zeggen en als je daar als christen aan meedoet werk je eraan mee, dat God niet meer de Hoogste authoriteit is in het land.

Is dit een vrijbrief voor een politieke partij om maar te doen in de Naam van de Allerhoogste wat electoraal het meest voordelig is? Nee, natuurlijk niet, althans niet voor een partij, die aan broers en zussen in Christus vraagt om in de frontlinie te gaan staan. Wat streef ik dan wel na? Dat allen die door Gods Geest het geloof hebben ontvangen van harte één zijn met de frontlinie-mensen en er op vertrouwen dat Gods Geest ook door hen werkt. Krijgen ook zij vuile kleren dan is dat geen reden voor een satanische aanklacht maar voor een samenkomst in liefde van God.

Ik ben dan ook helemaal niet overtuigd als de frontlinie-broers en zussen spreken over “geven en nemen”, “winst en verlies”. Ik ben ook in de verste verte niet overtuigd van “christelijk democratische politiek”, want volgens mij is dat nog steeds een contradictie. Christelijk en democratisch zijn twee principes op verschillende gebieden, bijna appels en peren. Maar daar heb ik al eens de degens over gekruist met enkele CU-ers en CDA-ers. De CU hoeft voor mij niets “binnen te halen”, maar mag als medechristen alles weggegeven als getuigenis van Hem, die zijn leven gaf en Zijn Vader, die die Weg onderstreepte in de opstanding. In de Geest vertrouw ik mijn broers en zussen in de Tweede kamer en de regering, omdat ik weet, dat we opnieuw voor het kruis samenkomen om samen te bidden en uit te zien naar een nieuwe hemel en nieuwe aarde.

Vergeven (13) – Voorlopig slot

In onze wereld vindt het wonder van vergeving plaats. Als je de serie hebt gevolgd weet je dat het geen goedkope oplossing van het kwaad in de wereld is. Niet dat er “heel veel bij komt kijken” voordat je vergeven kunt of vergeving kunt aanvaarden, maar vergeven zelf is levenskunst, die vanuit de bijbel een heel eigen benadering kent. In de bijbel is vergeving niet alleen een zaak van leven in en door de Geest van Christus, maar Christus liet ons de weg van vergeving zien en ging die weg van vergeving. De impact op de wereld van de dader en het slachtoffer mag door de serie heen duidelijk zijn geworden.

In ieder geval is duidelijk dat vergeven niet hetzelfde is als “zand erover, we praten er niet meer over”. In vergeving moet je geloven, je er aan toevertrouwen, zowel als dader als als slachtoffer. Vergeving is een levensstijl, die niets uitgumt (vergeet), maar die wel alle hoop op een nieuwe dag in zich bergt en wat was tot nut en opbouw maakt voor wat zijn zal. Het is zoals Jezus ons liet zien: Hij gaf zijn leven in de dood en het bleek de doorgang naar een nieuwe, onverwachte dag te zijn in de opstanding. Maar ook na de opstanding spreekt Hij van de noodzaak te vergeven en vergeving te ontvangen.

Vergeven leer je door trainen in het leven door de Geest van Christus. Je leert dan ook wat toerekenen is en hoe barmhartigheid zich de ene keer vertaalt in de schuld bij de dader laten en de andere keer in het opheffen van de schuld. Leren vergeven is voor een slachtoffer ook de weg van zelf verlost worden uit de gevangenis van beschadiging, verlamming, woede en zinnen op wraak. Maar ook hier speelt geloof een onuitwisbaar belangrijke rol. Het is zaak te geloven in vergeving en niet in wraak.

Tot slot mag duidelijk zijn, dat vergeven en ons Nederlandse justitiële apparaat elkaar niet bijten. In de samenleving is het nodig dat regels het samenleven dwingend mogelijk maken. Het is nodig dat een dader wordt bestraft wanneer het leven van een ander mens wordt benadeeld. Zo zit de maatschappij in elkaar. Maar daar houdt justitie op. Na de daad en de straf zijn er nog steeds een dader en een slachtoffer, die een nieuwe dag krijgen. Wil je die dag in vrijheid instappen met alles wat je van gisteren meeneemt dan kan dat alleen door het geloof in vergeving. Geloof je niet in vergeving dan blijf je gevangene van de ellende en dat geldt voor de dader en voor het slachtoffer.

Voorlopig slot. Als er reacties zijn die een nieuw blog nodig maken dan ga ik weer verder met schrijven over vergeving.

Vergeven (12) – Tijd en eeuwigheid

Ik weet dat sommige lezers al een tijdje op dit blogje wachten en dat maakt het schrijven ervan best lastig. Een aantal keren kreeg ik de vraag of Jezus ons niet leert dat als wij zonden niet vergeven die zonden ook nooit vergeven worden. Anders gezegd: Heeft ons wel of niet vergeven eeuwigheidswaarde? Zeker voor mensen, die uitgaan van een eeuwig oordeel en de daarbij onherroepelijke bestemming van een mens (hemel of hel) is deze vraag van enorm belang. De vraag komt voort uit een woord van Jezus (Johannes 20 : 23 HSV): “Als u iemands zonden vergeeft, worden ze hem vergeven; als u ze hem toerekent, worden ze hem gehouden.” Eerst maar even wat studie-opmerkingen.

De belangrijkste opmerking is hier het moment waarop Jezus deze woorden spreekt. In de voorafgaande verzen zet Hij de hoorders in het domein van de Geest van God. We lezen in vers 21 en 22 (HSV): “Jezus dan zei opnieuw tegen hen: Vrede zij u! Zoals de Vader Mij gezonden heeft, zend Ik ook u. En nadat Hij dit gezegd had, blies Hij op hen en zei tegen hen: Ontvang de Heilige Geest.”  Met deze woorden legt Jezus een direct en onlosmakelijk verband tussen de hoorders en God. Dat verband is onverbrekelijk, omdat de hoorders voortaan zullen spreken in en door de Geest van God. Anders gezegd: Wat God in een bepaalde situatie zou zeggen komt, omdat de Geest van God in deze mensen woont, uit de mond van deze mensen. Er is dus geen breuklijn tussen wat God zegt en wat deze mensen zeggen in de situatie waarin vergeven wordt of juist niet. Dit feit wordt nog eens onderstreept door het feit, dat Jezus begint met te zeggen, dat Hij deze mensen zendt, zoals God Hem gezonden had. Er is dus absoluut sprake van Gods autoriteit in wat deze mensen zeggen.

Een tweede opmerking maak ik over de relatie tussen wat deze mensen zeggen en wat zal “worden” gedaan. Ik heb de HSV-vertaling iets consequenter gemaakt door “blijven toegerekend” te vertalen met “worden gehouden”. De betekenis is hetzelfde, maar wordt door mijn vertaling wat gemakkelijker te begrijpen. Zonden blijven standaard op de dader liggen. Het zijn zijn zonden en er is normaal gesproken geen manier om daar los van te komen. Dat is ook zijn eigen schuld en aan niemand anders te verwijten. Dat is de lading van “worden gehouden”. God verandert de situatie niet. Pas als iemand in en door de Geest van God zonden vergeeft dan worden ze vergeven. Dat is natuurlijk logisch, omdat God zichzelf niet kan tegenspreken. Kon dat wel, dan zou Hij zeer onbetrouwbaar zijn.

De derde opmerking voel je wellicht al aankomen: Vergeven en niet-vergeven zijn linke soep. Laat ik het recht voor zijn raap vragen: Wiens leven wil jij op jouw geweten hebben? Begrijp me goed, ik ga niet zeggen, dat het dus maar goed is om altijd te vergeven. Jezus lijkt af en toe die kant op te gaan, maar je zou de slachtoffers wellicht geen recht doen en dan heb je hun leven op je geweten. Maar ook deze opmerking maakt duidelijk, dat vergeving linke soep is. En toch zet Jezus zijn hoorders op dit kruispunt. Ik denk dat Jezus dat doet om de kans op en de ernst van vergeving zonneklaar te maken. Het moet duidelijk zijn, dat het “ertoe doet in onze wereld”.

De vierde opmerking zet ons leven onder een soms ongemakkelijke, maar altijd gezonde spanning. Tussen het spreken van de mens en het “worden vergeven of gehouden” van de kant van God zit ruimte. Aan de ene kant zijn beiden naadloos aan elkaar verbonden, maar aan de andere kant ook weer niet. Indien iemand hoort dat er geen vergeving is kan hij het juist gaan zoeken en vinden. Uiteraard zeggen we ook hier, dat het de Geest van God is, die in deze dader werkt. Het kan zijn dat juist het niet-vergeven verlossing gaat brengen omdat de dader zich door het niet-vergeven bewust wordt van de ernst van de zaak. Deze ruimte lees ik in het verschil tussen vergeven en worden vergeven, toerekenen en worden toegerekend. Deze ruimte is als een deur in een blinde muur zonder deur.

Een laatste opmerking zit in het werk van de Geest. Het is niet nodig om als mens eerst helemaal uit te plussen en te minnen wat jij denkt dat de Geest van God zou doen. Doe je dat wel dan zet je je eigen verstand boven het werken van de Geest of laat je je gevoel de baas zijn over de wegen van de Geest. Deze opmerking is voor ieder die leeft in de Geest van Christus gesneden koek. Je luistert biddend naar alle woorden en signalen en Gods Geest wijst je de weg die je gaan mag, gaan zult, gaat. En vanuit die hoek gezien is Jezus’ opmerking naadloos de waarheid. En alleen zo zullen mensen God ontmoeten in de dienst van vergeven of toerekenen.

(wordt vervolgd)