collectivisme

De post-individualistische kerk (36)

Schrille tonen

In het vorige blogje gebeurde er iets merkwaardigs en ik hoop dat je het zag, zodat je het kritisch kunt benaderen. Het leek net alsof een abortus de revue passeerde zonder dat er een ethisch oordeel werd gegeven over de abortus zelf. Er zijn veel mensen die dat heel erg prettig vinden, omdat dat betekent dat deze keuze hoort bij de individualistische autonomie van de mens. Maar er zijn er ook heel veel die dat helemaal niet prettig of juist vinden, omdat het leven zelf beschermwaardig is en één individu alleen niet mag beslissen over het leven van een ander individu en zeker niet een individu dat zichzelf niet kan verdedigen. En onder die laatsten zijn heel wat christenen. Er lijkt dus kortsluiting te ontstaan tussen de opdracht van Jezus aan de ene kant (naastenliefde) en hoe mensen op grond van de naastenliefde zouden kunnen denken over en handelen in het beëindigen van de zwangerschap aan de andere kant. Deze kortsluiting kun je voorkomen door collectief te denken. De bijbelgeleerden, de filosofen of de wetgevers stellen vast wat wel en wat niet uit naastenliefde is en daar handelen we naar. Dan wordt iemand in zijn individuele handelen gerechtvaardigd door de collectieve regel. Maar in deze abortuskwestie is dat voor individualisten niet te verteren. Geen wetgever, geen filosoof, geen bijbelgeleerde vertelt mij dwingend wat ik wel of niet met mijn leven en mijn baarmoeder zal doen. Nu kun je je zwaar gaan verzetten tegen het individualisme ten faveure van een collectief vastgestelde leefregel. Dat zou zelfs aanvaardbaar lijken omdat het kind dat groeit wel een individu is maar geen zeggenschap heeft. Hier ligt dus een grens van het individualisme, namelijk bij de vraag of een individu zelf kan beslissen. Maar voor de moeder gaat geen enkele collectieve beslissing werken als die anders is dan ze individueel zou hebben genomen. Op dit moment is de vraag relevant: Hoe “werkt” de naastenliefde in een situatie als deze? read more

De post-individualistische kerk (33)

De bourdon

De bourdon is een grondtoon. De toon die een hommel maakt als hij vliegt is een bourdon. Bourdon is dan ook het Franse woord voor hommel. Bij sommige instrumenten hoort een bourdon. Het is een toon die continu klinkt. Denk aan een doedelzak die naast melodietonen continu één zelfde bourdon laat horen. Die bourdon bestaat bij de doedelzak uit drie tonen, ook wel drones genoemd. Als de doedelzakspeler begint met blazen en de doedelzak zich vult met lucht hoor je de bourdon, de drietoon. Daaroverheen speelt hij een melodie met zijn vingers op de chanter, de muziekpijp. In alles wat de piper speelt hoor je de drie grondtonen, die samen de bourdon maken. read more

De post-individualistische kerk (32)

Een wijze waarschuwing

“Waarom bent u in woede ontstoken en waarom heeft u uw hoofd laten zakken? Is het niet zo dat u, als u het goede doet, uw hoofd kunt opheffen? Maar als u niet het goede doet, ligt de zonde aan de deur. Naar u gaat zijn begeerte uit, maar ú moet over hem heersen.” Woorden van “Ik Ben” (naam van God in de bijbel), die je in Genesis 4:6-7 kunt lezen. Hij spreekt Kaïn aan. Kaïn betekent zoiets als “een vent”, “een hele kerel”. Daartoe was hij bestemd door zijn moeder Eva. Die naam moest hij zijn hele aardse bestaan dragen. Dat klinkt in aardse oren als heel wat. Je bent iemand waar men tegenop kijkt en ontzag voor heeft, een man met wie men rekent. En zo groei je ook op. Onder die verwachting. “Mijn mannetje”, “mijn prins”. Het is dan ook onuitstaanbaar om op een dag het idee te hebben dat God jou, jouw daden en jouw dankbaarheid niet ziet. Hij kijkt niet naar jou om. En nog erger wordt het als je om je heen kijkt en mensen hoort zeggen dat God wel naar hen omziet, wel rekening houdt met hen en hen waardeert. Kaïn laat zijn gezicht vallen. Hij kijkt naar de grond, het teken van een onbereikbare geest. Hij kijkt niemand, ook God niet meer aan en raakt opgesloten in zijn eigen gedachten. Iedereen is zijn vijand. read more

De post-individualistische kerk (31)

Gevonden willen zijn

De zin van het leven is dus (zie vorige blogjes over “vinden”) volgens Jezus meer dan een idee, een eigen invulling of een individualistische keuze. De zin is iets dat jou vindt. Dat is een andere invalshoek dan je eigen zin maken of kiezen. Als naastenliefde de zin van jouw bestaan is dan zou je daar ook hetzelfde van willen zeggen, namelijk dat de naastenliefde jou “vindt”. Maar LET OP, dat is niet hetzelfde als dat een andere van jou gaat houden of dat je de liefde van een ander toe moet laten. Naastenliefde is zelf de zoeker, de verbinding, de zin en zingever. Als naastenliefde jou heeft gevonden betekent dat dat je er alles voor over gaat hebben om in naastenliefde te leven, naastenliefde te ontwikkelen, jouw leven af te stemmen op naastenliefde. Maar een tweede LET OP: Dit betekent niet dat de naaste de essentie van jouw bestaan wordt. De essentie, de zin is de naastenliefde zelf. Die naastenliefde moet jou dus “vinden”. read more

De post-individualistische kerk (30)

Spreekwoordelijk gevonden (2)

Dit blogje maakt praktisch wat we in de ontmoeting met Nathanaël zagen. Praktisch in jouw leven betekent dat je je mag afvragen hoe je als Jezus jouw naaste vindt. Waarom is dat van belang? Omdat de naaste door jouw liefde geliefde is. Hij is naaste omdat jij zijn naaste wordt of wil zijn. Sterker gezegd: Als jij jouw naaste liefhebt wordt de post-individualistisch KERK geboren. Maar ook als je als niet-Christus-gelovige deze serie volgt is het van belang, omdat in deze ontmoeting de zin van jouw bestaan wordt gevonden. Dus maken we het praktisch. Ik doe dat aan de hand van een gelijkenis van Jezus. Voor deze serie mag je wat mij betreft dus ook “zin van het leven” lezen waar “Koninkrijk der hemelen” staat. Dan houden we het voorlopig nog bij het woord van de naastenliefde als essentie van zingeving. read more

De post-individualistische kerk (29)

Spreekwoordelijk gevonden (deel 1)

De kerk (het instituut, de menselijke organisatie, met kleine letters dus) heeft doorgaans geen goede naam. Zeker niet bij de mensen bij wie de kerk geen goede naam heeft. Dat lijkt een cirkelredenering, maar er zit voor nu een belangrijke waarheid in. Die waarheid kun je naar boven halen als je jezelf en anderen de vraag stelt of de kerk een slechte naam heeft of de KERK? Ik ga je daar een beetje bij helpen door weer het licht te laten schijnen op een ontmoeting die Jezus aangaat. Je leest hem in Johannes 1. Daar sta ik nu bij stil, maar ik heb een tweede blogje (30) nodig om het hier gezegde praktisch te maken. read more

De post-individualistische kerk (28)

KERK in de “kerk(?)” ….

Kerk is dat wat van de Heer is, weet je nog? En dat wat van de Heer is borrelt op uit of als naastenliefde, de zingeving van ons bestaan. Althans volgens Jezus. Dat vraagt van ons wel geloof. Net als alle andere dingen die we doen in het leven. Maar wat betekenen deze woorden in de praktijk. We lopen langs een aantal ontmoetingen met Jezus en kijken naar wat Hij doet om dat vervolgens te interpreteren als naastenliefde. Dit keer komen we Jezus tegen in de kerk, maar dat woord heeft nu wel een dubbele lading. We komen Jezus tegen in de kerk als in “dat wat van de Heer is”. Laten we die KERK noemen, met hoofdletters dus. Maar we komen Jezus ook tegen in de kerk als “het instituut dat mensen bouwden”. Laten we die kerk noemen, met kleine letters dus. Dus hetzelfde woord wordt voor een geloofsideaal (KERK) en voor een gebouw of instituut (kerk) gebruikt. En dat geloofsideaal en het instituut of het gebouw zijn zeker niet hetzelfde. Deze woorden verwarren je op dit moment misschien. Wandel even mee, dan zul je het zien. read more

De post-individualistische kerk (26)

Kan ik leren geloven?

We zijn nu toegekomen aan het lastigste blogje van de serie tot op heden. In dit blog gaan we de grens van het “ik” over terwijl we dat eigenlijk niet kunnen. In onze naastenliefde gaan we vaak uit van de gedachte dat de ander gebaat is bij datgene waar we zelf gebaat bij zouden zijn. Dat is alleen een twijfelachtige gedachte. We weten vaak niet wat goed voor onszelf is en daarbij zagen we al dat gericht zijn op jezelf niet de manier is waarop je de zin van jouw leven vindt. Dus hoe zal je met deze on-kennis jouw naaste kunnen liefhebben? En toch is naastenliefde volgens Jezus de zin van jouw bestaan. Laten we dan eens gaan kijken naar enkele voorbeelden uit het leven van Jezus. Wellicht gaat ons een lichtje op. De eerste ontmoeting is die tussen Jezus en een “zieke”. Voor de geoefende bijbellezer wordt het nu zaak om los te komen van wat je denkt te weten over de situatie. We gaan “down to earth”. Johannes 5. read more

De post-individualistische kerk (25)

Geloof alleen!

Het wordt tijd om stil te staan bij de vraag wat ons nu eigenlijk drijft om de naastenliefde als zin van ons bestaan aan te nemen? Het antwoord begint bij een ontkenning. Al het andere dat je als zin van jouw bestaan kunt definiëren verliest zijn zin en waarde voor jou bij je laatste adem. We sterven allemaal op een dag en vraag je eens af wat er op aarde en van jouw aardse tijd voor jou of van jou overblijft als jouw adem stopt. (Voor de goede orde: Ik vraag niet of je gelooft in een hiernamaals.) Je zult steeds terugkomen op je naaste. Als er op aarde iets van of voor jou overblijft zul je dat vinden in jouw naaste. Jouw geld wordt verdeeld onder de mensen. Jouw roem en eer zullen blijven bestaan op die punten waar jij je naaste in zingeving hebt kunnen dienen. Jouw naam zal nog met waardering genoemd worden op die punten waar men zich jouw liefde voor je naaste herinnert. Maar wat mensen later met hun ervaring van jou doen heb jij bij leven niet in de hand. Je hebt geen flauw idee wat men in jouw lijkrede zal zeggen over jouw aardse bestaan. Zelfs dingen die jij als heel positief hebt ervaren kunnen als eigenwijs en eigen gerijd worden gememoreerd. Dus wat drijft jou in jouw aardse tijd? read more

De post-individualistische kerk (24)

Jij bent mijn zin

Hoe je het ook wendt of keert een veelgehoorde tegenstelling in het aardse leven is: Doe ik het voor mij of doe ik het voor jou? En een gemakkelijk antwoord op de vraag zou zijn: Je hebt er beiden belang bij. Toch scheer je dan over de essentie van de vraag heen. Tot op dit moment bewandelen we een weg die begint met: De zin van mijn leven is de liefde voor mijn naaste. En als je die naaste hebt ontdekt (en dus ook de naaste in jezelf) zul je hebben gemerkt dat de liefde voor jouw naaste zin gaf aan jouw dag. Die zin groeide niet naarmate er meer naasten waren om lief te hebben. Kwantiteit is niet gelijk aan meer of minder zin. Zin was zin en bleef zin. En door die zin zul je gestimuleerd zijn om de volgende dag ook een naaste te zijn. Zin voelt goed. Maar dan volgt nu de tweede waarschuwing en wel voor een valkuil. read more