De post-individualistische samenleving (66)

Dit bericht is 1355 keer gelezen!

We zijn beland in het Nederland van na de TK-verkiezingen van 2023. Het lijkt er aan alle kanten op dat het sociaal protectionisme heeft gewonnen. Nederlanders eerst! Anderen zeggen het anders: Onze opvangcapaciteit geraakt aan zijn grenzen. Dat klinkt sociaal acceptabeler maar de inhoud is waarschijnlijk dezelfde. Ik noem dat sociaal protectionisme en het staat voor mij haaks op de naastenliefde waar ik nu al een tijdje over schrijf. Nu is het wel zo dat ik schrijf op de vierkante centimeter van mijn eigen postzegel en niet op de 41.543 vierkante kilometer van Nederland. En ik hou het voorlopig even bij die postzegel. Toch heb ik vanaf die postzegel wel iets te zeggen over het sociaal protectionisme.

Het klinkt allemaal heel aanvaardbaar. Huizen voor Nederlanders, gezondheidszorg voor Nederlanders, goed onderwijs voor Nederlanders, werk voor Nederlanders, armoedebestrijding voor Nederlanders. En ik ben heel blij met mijn Nederlandse paspoort, mijn vrouw, mijn huis, mijn werk en inkomen. En veel Nederlanders (wellicht veel meer dan de helft) kiezen op deze wijze en op grond van deze thema’s. Of het zin heeft moet nog blijken. We zijn een mondiale maatschappij geworden, gebonden aan internationale regels en medeverantwoordelijk voor internationale bewegingen, zegeningen en problemen. Als je de deur sluit voor de ander is de kans groot dat je je leven verliest. En hier zit een enorme adder onder het gras. Hij is zo groot en gecamoufleerd dat we hem meestal niet meer herkennen.

Kijk, Jezus zegt “^{Mat 16:25} Want wie zijn leven zal willen behouden, die zal het verliezen; maar wie zijn leven zal verliezen om Mij, die zal het vinden.” Bovenstaande “Nederland voor de Nederlanders” is een breed gedragen beweging om het leven te behouden of te heroveren. Men denk het te verliezen of meent dat men het voor een deel al verloren heeft. En op een welhaast onvoorstelbare manier verdwijnt het leven (ziektekosten, vastgoed, winsten, etc) naar het buitenland in de zakken van mondiale investeerders. Wij verliezen waar we bij staan en blijven zitten met teveel stikstof. En als Jezus gelijk heeft zal dat alleen maar erger worden als wij nog meer gaan proberen ons land voor de Nederlanders in te richten. Mijn eerste gedachte is dan ook dat de sociaal aanvaarde (want politiek gekozen) gedachte dat Nederland eerst voor de Nederlanders moet zijn gaat betekenen dat de Nederlanders hun land zullen verliezen.

Wat heeft dit met naastenliefde te maken? Of met een post-individualistische samenleving? In mijn ogen alles. De centrale beweging van de mens is volgens de bijbel het kiezen voor zichzelf. En in alle toonaarden wordt in de bijbel gesteld dat die beweging uiteindelijk de dood oplevert. Als we dus individualistisch doorleven (even zwart-wit gedacht) zullen we uiteindelijk het tegendeel bereiken, namelijk het verlies van onszelf. Maar dat is volgens Jezus andersom ook zo. Als we in zijn naam (dus uit naam van de liefde) ons leven geven aan de naaste zullen we ons leven juist vinden. Het koninkrijk van God bestaat in en uit liefde. Zoek dat eerst en de rest komt vanzelf.

Nu lijkt het alsof ik het navolgen van Jezus aanraad met een beroep op eigenbelang. Maar dat is slechts oppervlakkig beluisterd zo. Jezus heeft het namelijk over je leven geven of verliezen uit naam van de liefde. Dat is een krappe doorgang naar een ander bestaan. Je behoudt het leven niet in de individualistische zin van het woord. Maar als je het ware leven ontdekt (dat wat geboren wordt als je uit liefde geeft) zul je ook ontdekken dat wat je eerst probeerde te behouden het echte leven niet is.

Nu is het te hopen dat bovenstaande ook politiek vertaald zal worden in de kabinetsformatie, maar daar heb ik een hard hoofd in. Geen van de meesprekende partijen van dit moment (4-1-2024) laat deze geluiden horen. Het is dan ook te verwachten dat we als maatschappij steeds verder verstrikt zullen raken in ons eigen individualistische sterven. Maar wees er niet bang voor. Laat je er alleen niet door dwingen. Op een bepaald moment (Joh. 10:18) zegt Jezus dat we niet moeten denken dat hij het slachtoffer wordt van onze moordaanslag, maar dat hij een zelfgekozen weg gaat. Dat mag bij ons ook zo zijn. Als we lijken te verliezen door de populistische koers van dit moment kunnen we onszelf naar de naastenliefde keren en moedwillig ons leven aan de naaste verliezen. Het effect zal zijn dat we het echte leven zullen vinden.