Currently browsing category

GS-CGK

CGK en de tijd 1 : Aanvaarding

De Generale Synode (GS) van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) vergadert weer in dit najaar en volgend voorjaar. Er staan onderwerpen op de agenda die naar men zegt het voortbestaan van het kerkgenootschap kunnen bepalen. Sommigen zeggen dat de uitkomst van de GS het einde van de CGK zal zijn, anderen zeggen dat in de uitkomst het typische van de CGK zal blijken, namelijk dat men opnieuw wegen heeft gevonden om in eenheid verder te gaan. Aangezien Jezus ons leert dat we ons geen zorgen voor morgen moeten maken houd ik mij verre van speculaties en verwachtingen en kijk naar wat de dag brengt. Jezus zei immers van deze dag dat hij genoeg heeft aan zichzelf. Maar er is deze dag wel wat te zien dat ter sprake kan worden gebracht. En het is denk ik ook nodig om een aantal zaken ter sprake te brengen. Vandaar een paar blogjes over onderwerpen die mijns inziens vandaag van belang zijn met het oog op kerkelijk samenleven. Het eerste woord waar ik wat gedachten over heb is “aanvaarding”. read more

Niklaus Koppernigk en de CGK

In de tijd van Niklaus ging men er van uit, dat de aarde het middelpunt van ons zonnestelsel en het heelal was. Zo had God het gemaakt en bedoeld. De aarde, de mens in het midden. De zon draaide om de aarde. Dat leverde wel veel rekenproblemen op, want de waargenomen banen van de planeten en de zon klopten niet. Observaties weerspraken het feit dat de aarde het middelpunt was. Men herrekende steeds opnieuw om het systeem passend te maken en dus steeds te kunnen blijven volhouden dat de zon om de aarde draaide. Niklaus kon ook heel goed rekenen en observeren. Daarnaast durfde hij ook buiten de lijntjes te denken. Hij kwam tot de conclusie, dat niet de zon om de aarde draaide, maar de aarde om de zon. Opeens klopten de berekeningen wel en viel alles op zijn plaats. De kerk was daar nog niet aan toe en plaatste zijn boek “De revolutionibus orbium coelestium” op de Index, de lijst van verboden boeken. De kerk hield zich liever vast aan het ingewikkelde systeem van de zon, die rond de aarde draait dan dat men het veel logischer idee dat de aarde rond de zon draaide omarmde. Men had het nu eenmaal altijd zo gezegd en zo was het de bedoeling van God. read more

Categoriefout

Zoals ik in het vorige blogje schreef zie ik op dit moment binnen de CGK mensen een categoriefout maken. Dat zie je met name naar voren komen op momenten dat het besluit van een lokale kerk wordt bekritiseerd vanuit de kerkelijke regels en de trouw aan die regels. Ik hoop duidelijk te maken dat de beslissing op lokaal niveau niet genomen is als een keuze om zich niet aan de regels te houden. Er zit blijkbaar (anders hadden kerken dat niet gedaan) een innerlijke spanning tussen de eigen beslissing en die van de Generale Synode (GS). Ik geloof dat die spanning wordt veroorzaakt door het feit, dat de lokale beslissing een andere categorie is dan de regel die de GS vaststelt. Dat laatste heeft zeker te maken met het feit, dat het gereformeerd kerkrecht de lokale kerkenraad als hoogste autoriteit in de aarde kerkorganisatie ziet. Volgens mij is dat de voedingsbodem voor categoriefouten in synodale regels, maar dat laat ik even liggen. Nu eerst …. read more

The B’s have it??

In de CGK is een lastige confrontatie aan de gang. Er zijn kerken (ik noem ze even de A-kerken of de A’s) die zich niet aan de kerkorde houden, dat openlijk uitspreken en hopen dat de andere kerken dit op zijn minst als werkelijkheid zullen aanvaarden. En er zijn kerken (B-kerken of B’s) die weerstand ervaren bij wat de eerstgenoemde kerken doen en die weerstand uitspreken en in daden omzetten. Bij deze daden moeten we dan denken aan appèls (bezwaarschriften), die uiteindelijk kunnen leiden tot een bespreking en besluitvorming op landelijk niveau (Generale Synode of GS). Naast deze beide confrontatiegenoten zullen er heel veel kerken (C-kerken of C’s) zijn die zwijgen en de dingen laten gebeuren zonder een positie in te nemen. De C’s kunnen heel verschillende plekken in de confrontatie hebben van beslist afstand houdend tot onderhandelend tussen de A’s en de B’s. Het punt waar het op dit moment (2019) om draait is de openstelling van het kerkelijk ambt voor zusters uit de gemeente, maar dat is niet het eerste punt en zal ook niet het laatste zijn in de geschiedenis van de CGK. read more

Waarom geen reactie op #Loonstra?

“Waarom doet het nieuwste boek van Bert Loonstra geen stof opwaaien onder theologen?”, vraagt Hans Bügel zich af in een blog. Ik kwam via de site van Bert Loonstra zelf via een link bij Hans Bügel en wilde meteen het boek nog eens lezen. Waarom was ik niet aan de praat gegaan naar aanleiding van het boek? Na herlezing kan ik nog steeds alleen maar waardering hebben voor de gave die Bert heeft gekregen om dingen niet alleen maar grondig en consequent te onderzoeken en op te lijnen, maar het ook nog eens helder onder woorden te brengen. De inhoud van zijn boek is niet nieuw voor mij, hoewel hij wel een niche in de gesprekken rond het begrijpen van de zwijgteksten van Paulus gevuld heeft. Die niche bestond in het feit, dat we niet goed raad wisten met het feit, dat Paulus enerzijds de vrijheid in Christus propageert tegenover de wet en zelfs met losmaking van de wet, maar anderzijds wettische regels lijkt te geven. Die niche heeft Bert gevuld met duidelijk spreken van de Schrift. Lees zijn boek, waarvoor dank!

Maar waarom reageerde ik dan niet? In ieder geval vanwege de grote mate van evidentie van het geschrevene. Het is zo klaar als een klontje voor mij. Moet ik dat dan gaan zeggen? Ik leef al jaren met de overtuiging, dat het evangelie van Jezus Christus contemporaine toepassing vraagt en daarom steeds in de vigerende cultuur moet worden ingelezen en van die cultuur gebruik moet maken. Het is voor mij de essentie van Christus’ opdracht om alle volken te leren onderhouden wat Hij ons geboden heeft, namelijk liefde tot God boven al en liefde tot de naaste. Dat je dan in de ene tijd slavendienst aanvaardt als aanwezig in de cultuur en in een andere tijd slavendienst afkeurt is heel normaal. Het is meegaan met de tijd om het evangelie te kunnen voorleven en verkondigen. Zo moest er ook de dag komen dat de mensen niet meer patriarchaal zouden denken en dus de zwijgteksten qua inhoud naar een andere tijd zouden worden verwezen en qua bedoeling anders toegepast zouden gaan worden. Dat alles is voor mij niet nieuw. Zo leeft Gods Woord. En, nogmaals, Bert heeft dat heel mooi weergegeven.

Maar er is nog een reden, waarom ik niet reageerde, namelijk het kerkelijk proces. En nu wordt het lastig. Uitgaande van de evidentie van Berts analyse zou je verwachten dat kerken oog krijgen voor de verschillende uitlegkaders waarin mensen de bijbel verstaan. Het uitlegkader is in Almere anders dan op de Veluwe of in Drenthe en daarmee de vormgeving ook. Beide laatste omgevingen ken ik een beetje en weet dat men daar veel patriarchaler denkt dan in Almere. Vanuit Almere gezien is het niet moeilijk om patriarchaal denkende mensen hun eigen kerkstructuur te gunnen, wetend dat het evangelie van vrije genade anders niet bij hen binnen komt. En dat weten we al jaren. Mijn catechiseermeester trok een pandjesjas en streepjesbroek aan als hij voorging in een Bewaar het pand gemeente, maar bij ons droeg hij een combinatie met stropdas (of zonder soms). Anders komt het evangelie niet binnen, zo zei hij. Maar zijn preken bleven dezelfde en hij vond de nadruk die in sommige kerken op de ambtelijke kleding werd gelegd ook niet interessant. Het wordt alleen bijzonder lastig als de ene kerk van de andere gaat zeggen dat ze de Waarheid niet dient, terwijl het gaat om cultuurtoegepaste prediking en vormgeving. Het gevaar bestaat dat als de ene kerk de andere op deze punten de les blijft lezen en blijft binden aan cultuurgebonden toepassingen het Woord schipbreuk gaat leiden in de levens van de mensen. En dan sla je als kerk toch wel enorm de plank mis! Inmiddels maken we voor zendingsgemeenten al uitzonderingen, dus we leren het wel!

Nog één stap verder. Je ziet dat hier het landelijk kerkverband voor een uitdaging staat. Er zullen zonder meer vele broeders en zusters zijn, die (bijvoorbeeld) met grote weerzin denken aan de mogelijkheid dat een vrouw in het ambt zou staan. Wat moet je met die weerzin in een kerk waar de weerzin juist precies tegenovergesteld is? Een eeuwenoude vraag. Wie is de zwakste, wie is de sterkste? Wie moet wie dienen en geldt dat bovenplaatselijk ook voor landelijke verbanden? Ik heb bij het zingen van andere liederen dan psalmen wel eens aan broeders uit een andere gemeente gevraagd of wij dan zo hard zongen, dat ze het bij hen konden horen? Het gesprek ging in ieder geval over waar het over gaan moest: De één doet het wel en dient de HEER en de ander doet het niet en dient de HEER. En daarom hoop ik van harte, dat we meer en meer zullen leren elkaar te aanvaarden zoals Christus ons aanvaard heeft tot heerlijk van God.

 

Wie staat hoger, de Schrift of mijn lezen?

Nog één blogje naar aanleiding van wat mijn broeder en collega Arie Versluis in de Wekker schreef. Dit blogje gaat over de relatie tussen Schrift, kerk en kerkenverband. Ik neem mijn uitgangspunt in wat in de Wekker stond te lezen: “En misschien moeten we er ook eens over spreken hoe het komt dat we de Schriften soms zo verschillend verstaan. We hebben elkaar als kerken gekregen en we hebben elkaar nodig. Ook los van de laatste weken is bezinning op de verhouding kerk en kerkverband daarom zeer nodig.”  Ik ben blij met deze woorden. Ze ademen het vertrouwen dat we niet spreken over verschillende visies op de identiteit van de Schrift, maar over de verschillende manieren van lezen van de Schrift. Daarmee plaats je het gesprek in de kring van onderling vertrouwen en wederzijdse verrijking. Dat vertrouwen onderstreep ik van harte. Binnen onze kerken kun je uiteenlopende manieren van lezen van de Schrift tegen komen, maar geen verschil in positie als het gaat om de identiteit en het gezag van de Schrift. De vraag of het interessant is te spreken over waarom we de Schrift soms zo verschillend lezen laat ik nog even onbeantwoord. Ik zie dat zelf als een gegeven en ervaar de verschillende manieren van lezen als een verrijking en verdieping. Ook wanneer uit die verschillende manieren van lezen verschillende kerkelijke praktijken komen zie ik dat als een van God gegeven verrijking en uitdaging. Dat gezegd zijnde kan ik niet ontkennen dat het feit dat delen van mijn manier van lezen wel eens worden weggezet als onbijbels mij diep raakt. Maar dat neemt niet weg, dat ik van harte leer van andere manieren van lezen.

Het zal dan ook niet verbazen dat ik blij ben als die verschillende manieren van lezen worden gestimuleerd. Sommige broeders en zusters om mij heen (in de kerk van Almere) laten niet na mij er op te wijzen, dat die ruimte lang niet aan iedereen is gegeven. En ik zie en hoor de worsteling van gemeenteleden op dit punt. Het is voorwaar niet gemakkelijk om andere meningen, gedachten en uitleggingen te horen dan die welke jou vertrouwd zijn en waar je je veilig bij voelt. Toch lijkt het mij niet de taak van bijbellezers en -uitleggers om de dingen maar zo te zeggen en uit te leggen dat de hoorder zich daar prettig en veilig bij voelt. Het Woord van God is een tweesnijdend scherp zwaard en dat weet iedereen, die zich wel eens aan dat Woord gesneden heeft. De verschillende manieren van lezen zijn dan ook, mits je uitgaat van de gemeenschappelijke belijdenis dat de Schrift het Woord van God is, een middel in handen van de Geest om uit de voorraad oude en nieuwe dingen tevoorschijn te halen. En daarbij geloof ik dat Gods Geest alle factoren kan gebruiken, die ons verschillende lezen veroorzaken. Opvoeding, karakter, opleiding, leeftijd, relaties en wat al niet meer zijn van invloed op ons lezen, verstaan en uitleggen van de Schrift. Maar variëteit is een gave.

Het is dan ook denkbaar dat waar die variëteit een plaats krijgt de plaatselijke kerk een andere plek is dan wanneer die variëteit geen plaats krijgt. Hoezeer wij ook verlangen naar één-vormigheid en één-duidigheid, het lijkt mij geen reële verwachting dat die in een geloofsgemeenschap onder gezag van de Schrift snel te vinden zullen zijn. Wellicht op een aantal punten vrij snel, maar op andere punten nooit. Wanneer die variëteit een plaats krijgt in de lokale kerk zul je die variëteit ook in het verband van kerken gaan zien. En dat lijkt mij niets nieuws. Zolang ik predikant ben lees en beluister ik preken van collega’s. Om er van te leren. Het internet geeft mij ruim toegang. We preken zeker niet allemaal hetzelfde en dat is maar goed ook. Toch ben ik nog geen preek tegen gekomen waarbij ik het vermoeden kreeg dat de belijdenis aangaande de Schrift en het gezag van de Schrift een andere was dan de mijne. Sommige preken stonden qua vorm, opbouw en inhoud ver bij mij vandaan, maar de Schrift was en bleef de Schrift.

En als we dan constateren “dat we elkaar als kerken hebben gekregen en dat we elkaar als kerken nodig hebben” hoor ik  bijna een nieuwe tijd aanbreken. Vaak hebben we elkaar als kerken helemaal niet nodig gehad en hebben we elkaar helemaal niet als gave ervaren, laat staan dat we dat hebben uitgesproken! Niettemin is op deze dag dat geloofsstatement voor mij actueel en toepasselijk. Uiteraard besef ik de enorme uitdaging die dat statement in onze tijd met zich meebrengt, maar het lijkt mij toe dat we wellicht niet hoeven te spreken over hoe het komt, dat we zo verschillend lezen, maar dat we mogen beginnen met naar elkaar te luisteren in het lezen en elkaars lezen, uitleggen en toepassen mogen aanvaarden als gave en als uiting van de veelkleurige rijkdom van Gods genade voor mensen als wij.

 

Wind of begrenzing?

Mijn broeder Arie Versluis schreef in een paar zinnen in de Wekker nog meer wat verdere reactie oproept. Een kort blogje wijd ik aan een gedeelte van zijn woorden. Hij schreef naar aanleiding van het feit, dat de classis Apeldoorn inzake vrouw en ambt een ander besluit had genomen dan de synode van de CGK:: “Niemand is erbij gebaat dat bij zo’n ingrijpend en gevoelig onderwerp elke classis zijn eigen beleid gaat bepalen, met mogelijke verschillen tussen de classes als gevolg.”

Deze woorden verraden de overtuiging dat er op punten waarop de synode beslist uniformiteit in mening en denken bestaat of moet ontstaan. Alle kerken, classes en PS-en zouden zich met de uitspraak van de GS moeten conformeren. En die overtuiging lijkt goede papieren te hebben omdat een handtekening onder de kerkorde vertelt, dat alle ambtsdragers, dus alle stemgerechtigden in dit kerkelijk proces, zich zullen houden aan wat de GS besluit. Aan deze mening ligt echter een verwarring ten grondslag. Men verwart kerkelijk eenheid met eenheid in geloof en geweten. Soms komen geloof en geweten diametraal tegenover een beslissing te staan die door de kerkelijke eenheid is genomen. Dat kun je in de beslissing zelf al zien. Waar ook maar één ambtsdrager ter synode anders gestemd heeft dan de meerderheid is die eenheid van geloof en geweten al niet gelijk aan de kerkelijke eenheid. Op heel veel punten kunnen mensen zich conformeren, maar niet op alle punten. En dat blijkt nu. Conformeren naar geloof en geweten omwille van een kerkelijk eenheid was voor veel mensen op de punten van vrouw en ambt, seksuele identiteit, liturgische vormgeving en nog enkele punten al niet mogelijk. Nu blijkt het ook voor kerken en een eerste meerdere vergadering (classis) niet mogelijk.

Ik schrijf “niet mogelijk”. Het is geen onwil of recalcitrantie, niet het doordrammen van de eigen mening. Met het apostelconvent (Handelingen 15: 8 en 9) dienen wij te buigen voor het feit, dat de Geest aan dezen en aan genen het geloof heeft geschonken. Dat feit dringt aan op aanvaarding van elkaars visie en vormgeving als uitgangspunt voor het gesprek en niet als het te bestrijden doel van het gesprek. Ik zou dus zeggen dat de hele CGK er bij gebaat is dat iedere classes een eigen koers gaat varen. Net zoals de CGK erbij gebaat is dat iedere kerk een eigen koers gaat varen. Het boeiende van dit proces is dat de GS het platform wordt waarop een grotere veelkleurigheid van Gods genade gevierd kan en mag worden. Op dit moment lijkt de GS een regelgever, grensbepaler en structuurhandhaver te zijn geworden. Dat kan niet goed gaan, dat is vragen om scheuring. Die scheuring ontstaat waar kerkelijke eenheid als belangrijker wordt ingeschat dan eenheid in geloof en geweten. Begrijp me goed, ik ben ervan overtuigd dat de leden an de GS op eigen manier consciëntieus (pogen te) werken. Waar het mij om gaat is dat mijns inziens elke classis wel degelijk een eigen koers vaart zoals elke kerkenraad dat doet. En dat weten we allang. Welkom in de post-individualistische samenleving in welke het Woord ook klinkt zoals in alle samenlevingen voor ons.

Deze woorden roepen natuurlijk heel veel spanning op. Het is echter de vraag of je die spanning als uitdaging ziet of als bedreiging. Ik zeg: Laat je uitdagen om grotere delen van het Koninkrijk te ontdekken! Wat dat betreft ben ik het van harte met Arie eens: “Bovendien, en veel belangrijker, zullen we het inhoudelijke gesprek moeten voeren. …. Dan is een discussie over regelingen echter te weinig.”  

Classis, vrouw en ambt

Tot mijn verbazing las ik dat de classis Apeldoorn van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) aan de kerk van Arnhem toestemming had gegeven om zich op het punt van de invulling van de kerkelijke ambten niet te houden aan de kerkorde van de CGK. Dat klinkt voor hen die de kerken kennen óf als een doorbraak óf als obstructie.

Het kan klinken als een doorbraak als je bedenkt dat een meerdere kerkelijke vergadering groen licht geeft voor de uitvoering van de wens van veel kerken om op het punt van het kerkelijk ambt het onderscheid tussen man en vrouw los te laten. “Het kan klinken ….” Het is namelijk geen doorbraak, het is een onmogelijkheid. Een kerkelijke organisatie stelt zijn eigen regels en dat mag in Nederland. Diezelfde kerkelijk organisatie kan zijn regels wijzigen. Maar die organisatie kan zijn eigen regels niet niet-houden. Waar de kerkelijke organisatie een ambt definieert als belangrijk onderdeel van bestuur en gezag en bij dat ambt bepaalt dat alleen mannen ambtsdragers kunnen zijn kan de organisatie de regels wel veranderen, maar niet niet-uitvoeren. In die zin is de toestemming van de classis Apeldoorn eigenlijk inhoudsloos. Deze toestemming kan niet worden uitgevoerd zolang de kerk van Arnhem deel is van die kerkelijke organisatie. Het is organisatorisch juist te zeggen, dat je niet in een voetbalwedstrijd moet gaan spelen naar de regels van rugby. Bij voetbal gebruik je alleen je voeten en bij rugby handen en voeten. De vergelijking van CGK/NGK met voetbal/rugby is krom, maar hier in zekere zin adequaat. De vergelijking is adequaat omdat we het hier hebben over een door mensen opgetuigde organisatie. Het gaat dan ook in de eerste plaats om het kerkelijk ambt. Diezelfde CGK hebben eerder al uitgesproken dat dat kerkelijk ambt niet zomaar en zonder meer uit de bijbel te halen is. (“De huidige ambten zoals wij die kennen in ons kerkverband zijn niet rechtstreeks afkomstig uit Oude en Nieuwe Testament . In de kerkelijke en theologische traditie waarin wij staan, heeft een verwerking van de bijbelse gegevens plaatsgevonden“)  En dat ben ik van harte met de CGK eens. Natuurlijk zijn er bijbelse elementen gebruikt om het kerkelijk ambt vorm te geven, maar het blijft een onderlinge menselijke afspraak, een menselijk organisatorische regeling zonder goddelijke pretentie. Mag dat niet? Natuurlijk mag dat. Maar denk niet dat die kerkordelijke regeling één op één een bijbelse vormgeving is. Niettemin is het geen doorbraak als de classis deze toestemming geeft. Het lijkt meer op het aanwijzen van een stukje van het voetbalveld waar je de bal wel met je handen mag spelen.

Is het dan een obstructie? Nee, ook dat niet. Waar de kerken mee worstelen is het feit, dat (a) er tussen het kerkelijk ambt en de bijbelse bedieningen en gaven geen is-gelijk-teken staat en (b) er een op den duur onhoudbare spanning bestaat tussen het kerkelijk ambt enerzijds en het gegeven dat er in Christus geen onderscheid tussen mannelijk en vrouwelijk (Gal. 3) is anderzijds. Wat de classis doet is (neem ik aan, ik was er niet bij) pogen ruimte te bieden zodat die beide punten niet zullen leiden tot een breuk in de kerkelijke organisatie. In die zin streeft de classis als meerdere vergadering een prijzenswaardige beheerfunctie na. Wellicht zouden meer meerdere vergaderingen dat moeten doen. Dus lijkt het mij geen obstructie, maar wel kerkelijk-organisatorisch onmogelijk.

Neemt niet weg, dat het de eerste meerdere vergadering is, die onderkent dat er op het kerkelijk speelveld een overlapping is van een voetbalveld (CGK) en een rugbyveld (NGK). Tot op heden werden daar de voetbalregels toegepast, i.e. je mag alleen met je voeten de bal spelen. Nu zegt een meerdere vergadering dat je in die overlappende stukken veld ook je handen mag gebruiken. Dat is nieuw. En het is een meerdere vergadering. We zullen wel merken hoe dat gaat lopen.

Ondertussen zitten veel kerken met een probleem. Dat geldt voor samenwerkingskerken zoals Arnhem, die zich houden aan twee reglementen, maar het geldt ook voor kerken die zich maar aan één reglement hoeven te houden. Het probleem is de discrepantie tussen het kerkelijk ambt en een aantal bijbelse gegevens die door de tijd heen zwaarder zijn gaan wegen. Bij die laatste denk ik met name aan de afschaffing van discriminatie op sexe, ras en sociale status in Christus (Gal. 3 en Col. 3). De Geest geeft het geloof door alle menselijke onderscheidingen heen en maakt geen onderscheid meer. Maar de kerk blijft onderscheidingen kerkelijk legitimeren terwijl de tijd ons in dit geval op bijbels aandoende wijze inhaalt. Onze maatschappij is al veel verder op de bijbelse lijn van niet-discrimineren dan de kerkelijke organisatie. En wat moet je dan als plaatselijke kerk? Moet je je dan houden aan wat de organisatie van je vraagt en waar je ooit je handtekening onder zette of dien je verruimend inzicht over de toepassing van de vrijheid in Christus te volgen? Waar gaat het beste getuigenis naar buiten van uit?

In die zin: Hulde voor de classis Apeldoorn! Het besluit is kerkelijk naïef, maar wel een adequate vormgeving van wat al decennia lang als spanning in lokale kerken voelbaar is. Wellicht is dit de kans voor de kerkelijke organisatie om de volgende stap te zetten op de weg waar de CGK al jaren geoefend op wandelen, namelijk het “aanvaardt elkaar zoals Christus ons aanvaard heeft tot heerlijkheid Gods”. Noblesse oblige, je bent kind van de Eeuwige en draagt de naam van Zijn Zoon. Hij aanvaardde ons in Hem en in Hem zijn onderscheidingen weggevallen, die nu nog in kerkelijke regering en gezag bepalend zijn.

 

Een bodemloze (?) kloof

“En bovendien is er tussen ons en u een grote kloof aangebracht, zodat zij die van hier naar u zouden willen gaan, dat niet kunnen en ook zij niet die vandaar naar ons zouden willen gaan.” (Lukas 16:26)

De woorden worden door Jezus in de mond gelegd van Abraham, die aan het feestmaal van de HEER spreekt met een (voormalig rijke) man in de hel. Het verbaasde mij altijd al, dat mensen van het feestmaal zouden willen opstaan om naar de hel te gaan en de mensen daar helpen. Maar, zo redeneerde ik, het is eigen aan de kinderen van het licht om de mensen in een / de hel te willen helpen. Ook al kost hen dat het feestmaal. Dus moest God er voor zorgen, dat Zijn kinderen niet uit de hemel weg zouden lopen om de hellegangers te gaan bijstaan. Neem het niet te letterlijk, alsjeblieft, want in zo’n God geloof ik niet meer sinds ik die God ben tegengekomen in diverse hellen. Hij gaat dus zelf ook op pad om te helpen en te redden.

Toch moest ik aan deze woorden denken tijdens een gesprek van afgevaardigden van de synode en een aantal Almeerse gelovigen over de relatie tussen iemands seksuele identiteit en het deelnemen in de gemeente van Christus. Ik kan uiteraard uit dat gesprek niets vertellen, want dan zou ik de vertrouwelijkheid grof schenden. Hou het dus maar bij de mededeling, dat dat gesprek is geweest. Waarom moest ik tijdens dat gesprek aan die kloof denken? Omdat het op meerdere momenten leek alsof gesproken woorden de ander niet bereikten maar ergens tussen spreker en luisteraar in een bodemloze kloof vielen. Van de ene kant van de kloof werd er iets gezegd, maar aan de andere kant leek het gezegde niet aan te komen. En vice versa. Begrijp me niet verkeerd! Het gesprek was open, emotioneel bij tijd en wijle, soms gedurfd, maar zeker niet zo dat we aan het einde elkaar moesten vergeven voor woorden of daden die niet bij Christus horen. En toch …. De woorden vielen in een resonantieloze stilte.

En dan kijk je naar de overkant en je denkt: Wat mis ik nu? En: Waarom lukt het mij niet?

Een resonantieloze stilte bij een kloof waar niemand aan de overkant wil zijn.

En dan denk ik weer aan de woorden van de Heiland. Natuurlijk is het een gelijkenis. Je mag het niet lezen als een adequate beschrijving van het leven na de dood. De gedachte dat je aan een feestmaal zittend het roosteren van de medemens aan de overkant kunt ruiken en zijn krijsen kunt horen! Of andersom de gedachte, dat je tijd- en einde-loos geroosterd zou worden met uitzicht op een feestmaal in het huis van God! Gruwel om God te betichten van het creëren van zo’n werkelijkheid! En ik ga ook niet zeggen wie er nu aan de hemelkant en wie aan de hellekant van de kloof staat. Ik sta nu een tijdje te mijmeren aan mijn kant en vraag mijzelf af of ik aan de andere kant zou willen zijn? Mijn overmoedige antwoord luidt: Ja, om hen te helpen. Maar tegelijkertijd besef ik, dat zij dat ook zullen zeggen en dat wij dus allebei maar aan onze eigen kant blijven staan. En zolang we aan onze eigen kant blijven staan vallen onze woorden in een resonantieloze stilte.

Misschien is het wel genade, dat Jezus Abraham de boven geciteerde woorden in de mond legt.

 

Jezelf opnieuw uitvinden

Niemand heeft tot op dit moment de vraag gesteld, dus stel ik hem aan mezelf.

“Peter.”

“Ja.

“Waarom heb je in een paar uur tijd jouw Facebook, jouw Twitterlijn en jouw site leeg gehaald?”

“Ach, wat aardig, dat je dat vraagt. Ik zal het je vertellen. Op die drie media had ik veel berichten, blogjes, tweets en dergelijke staan over onderwerpen, die mij na aan het hart liggen. Voor een aantal van die onderwerpen geldt echter, dat ze een station zijn gepasseerd. Er is een beslissing over genomen, ze zijn afgehandeld, ze zijn van de agenda verdwenen of ze hebben een status quo bereikt, zijn in beton gegoten en vormen een nieuwe zuil. Dat betekent dat wat ik over die onderwerpen schreef zijn tijd gehad heeft. Of het nu wel of niet van invloed is geweest op de beslissingen is niet van belang. De tweets, blogjes en artikelen hebben nu geen nut meer. Dus verwijder ik ze. Nu stonden er natuurlijk ook wel blogjes en tweets en zo, die niets met die onderwerpen te maken hadden. Die had ik kunnen laten staan. Maar het uitzoeken daarvan kost me teveel tijd. Voor mijn site kan dat in de toekomst nog wel, maar voor Facebook (en in mindere mate Twitter) gaat dat niet. Daar sneuvelen dus alle posts. Wellicht dat ik op mijn site een aantal dingen terug plaats.”

Op een aantal punten moet ik mezelf dus opnieuw uitvinden. Ieder van ons kent momenten of tijden in het leven, dat het lijkt alsof de boel is vastgelopen. Ingrijpende momenten. Een relatie loopt klem of juist uit elkaar. Werk blokkeert je geestelijk. Je oude vertrouwde geloof is opeens verdwenen. Het huis waar je in woont lijkt opeens koud als een graf en voelt hard als de steen waarmee het is opgetrokken. De situatie, waar je in terecht bent gekomen kan een tijd voortduren. Je houdt het nog wel even vol. Je probeert wellicht het oude vertrouwen nog wat op te peppen. Soms merk je echter dat je jezelf overschreeuwt. Wat je zegt met oude vertrouwde woorden klinkt opeens hol van binnen. De inhoud is weg. En zo leef je langzaam naar de dag toe, dat je het wel onder ogen moet zien: Het is er niet meer. Mijn liefde voor mijn partner, mijn vertrouwen in God of mijn geloof dat Hij er voor mij is, mijn enthousiasme voor mijn werk of mijn betrokkenheid bij mijn medemensen. Het is weg.

En dan…?

Je moet jezelf opnieuw uitvinden. Ik vind het een mooie uitdrukking. Je komt niet ver bij jezelf vandaan, je wordt niet opeens een heel ander mens. Natuurlijk kun je door verandering van de omstandigheden een echt ander leven gaan leiden / lijden. Maar je neemt jezelf mee. Het mooie is wel dat je andere kanten van jezelf kunt leren kennen of kanten die je al kende anders kunt gaan inzetten. Bij het “jezelf opnieuw uitvinden” hoort ook opruimen van enig levensmeubilair. En daarmee ben ik weer terug bij de grote schoonmaakactie. Er zijn een aantal zaken tot besluit gekomen. Ik denk aan de positie van mensen met een niet-hetero identiteit in de kerken waarin ik predikant ben. (Alleen hetero-relaties worden toegestaan.) Maar ik denk ook aan de vertegenwoordiging van de plaatselijke kerk waar ik werk naar kerkelijke vergaderingen. (Afvaardiging uit samenwerkingskerken.) Ik denk aan het isoleren van de kerken waarin ik werk op het punt van samen studeren met mensen uit andere kerken. (Het GTU-besluit.) Maar ik denk ook aan de dwang, die door mijn kerkenverband wordt opgelegd aan lokale kerken op een aantal punten van het kerkelijk samenleven. (Pastorale en kerkordelijke notities bij het besluit inzake homorelaties.) Deze onderwerpen zijn een onomkeerbaar punt van besluit gepasseerd en dus hebben veel woorden, die voor die tijd geschreven zijn geen zin meer. Sterker nog: Veel woorden van vóór de beslissingen konden wel eens verlammend gaan werken na de beslissingen. Vroegere woorden kunnen zo’n koud huis gaan worden of zo’n compleet geblokkeerde werkrelatie. De oude woorden kunnen de verhouding met mensen gaan verzieken nu ze hun tijd hebben gehad. Het is zelfs mogelijk dat die oude woorden het geloof in God gaan aantasten als ze herhaald blijven worden. Dus … uitgummen en opnieuw beginnen. Herontdekken.

“En waar begin je dan na het uitgummen?”

“Fijn dat je dat even vraagt! Op een nieuwe pagina. Ik bid om een open mind voor datgene wat God voor me klaar legt om te doen en kijk naar voren. Het past bij mij om te zeggen: Wie de hand aan de ploeg slaat en kijkt naar wat achter hem ligt is niet geschikt voor het Koninkrijk van God.”