De bergrede (3) – thora

Dit bericht is 1743 keer gelezen!

“Reken er niet op, dat ik gekomen ben om de wet los te maken …” (Mattheüs 5:17) Deze opmerking van Jezus veronderstelt dat ik daar wel enige hoop op had, dat zijn hoorders daar wel enige hoop op hadden. Als Jezus hen aankijkt zal Hij dat verlangen ook wel zien anders zou Hij deze opmerking niet maken. De wet, thora, is niet iets om van “los gemaakt” te worden. Het woord staat in de bijbel voor het afleggen van je bepakking aan het einde van de dag. De druk gaat van je schouders, je schopt je schoenen uit en kookt je potje voor een goede avond en nacht rust. Als je er zo tegen aan kijkt en Thora ziet als jouw bepakking begint het beeld te leven. Bepakking is niet per definitie slecht, het hoeft geen slavenarbeid te zijn. Maar als je het nodig hebt om thora even af te leggen om je vrij te voelen rijst toch wel de vraag wat Thora eigenlijk voor je is? In ieder geval raakt het woord van Jezus dan wel aan jouw verlangen. Dan is het woord van Jezus voor jou misschien ook wel een tegenvaller. Jezus lijkt het zelfs nog zwaarder te maken. Zelfs het kleinste lettertje uit thora zal niet verdwijnen en als je ook maar het kleinste deeltje loslaat en mensen zo leert ben je heel klein in het Koninkrijk van God. En Jezus’ onderwijs op dit punt eindigt met de woorden dat onze gerechtigheid groter moet zijn dan die van de Farizeeën. Ook in het nachtverblijf zal de rugzak vol thora op onze schouders zijn.

Jezus zet alleen iets tegenover het “niet-losmaken”. Hij is gekomen om “vol te maken”. Hij komt thora vol maken, vervullen. Wij denken dan wellicht meteen aan het perfect uitvoeren van thora. Dat komt omdat wij thora zelf als een gewicht in onze levensrugzak ervaren. Wij kunnen volgens onszelf thora niet vervullen. Door de eeuwen heen is het besef van de onvolmaaktheid van de mens en zijn neiging om het verkeerde te willen en te doen in vele toonaarden neergezet. Dus als wij het niet kunnen moet Jezus het doen. Hij moet dan de perfecte Rechtvaardige zijn. En als Jezus dan eindigt met de opmerking dat onze gerechtigheid groter moet zijn dan die van de Farizeeën schieten wij vaak in de gedachte dat Jezus het in onze plaats heeft volbracht. Mijn vraag is dan wel waarom Hij dat dan toch nog op ons bordje legt.

Wat is Jezus komen doen als Hij zegt dat Hij thora is komen vol maken? Het moet iets betekenen als “tot zijn einde brengen”, “de laatste stappen zetten”, “de ware betekenis of bedoeling doen”. Je hoort in deze woorden, dat er een moment zal komen waarop thora als een afgerond project vóór ons zal staan. Het is klaar, af. Niets meer mee doen dan van genieten. Dat is Jezus komen doen, zegt Hij. Als je daarbij bedenkt dat thora wordt gezien als de uitdrukking van God op aarde wordt het zeer de moeite waard om Jezus te volgen. Je zou bijna zeggen, dat God ons nooit dichterbij is gekomen. Maar je kunt je nu ook voorstellen, waarom de gedachte, dat de mens niet meer hoeft, omdat Jezus alles gedaan heeft, noga onzinnig is. Wie zou nu niet de mogelijkheid willen hebben om thora te vervullen, God te doen?

En dus gaan we volgen. Maar volgen wij Jezus om de perfecte definities van de woorden van thora in de praktijk van deze tijd te implementeren dan maken we een categoriefout. We hellen over naar wetticisme, gaan elkaar de maat nemen en lopen het risico dat we in woordenstrijd en dogmastrijd elkaar voorgoed kwijt raken. En als ik het zo schrijf besef je ook wel dat dat nooit de bedoeling van thora kan zijn. Wat we Jezus gaan horen zeggen en zien doen kan dus niet leiden tot een nieuw wetboek, dat wij moeten schrijven en uitvoeren. Dat er geen leesteken van thora zal verdwijnen is logisch, want hoe kan een stukje van de uitdrukking van God verloren gaan? Maar ook dan kunnen de woorden van Jezus niet betekenen dat de rugzak met de loden last voor de hele aardse tijd op onze schouders blijft rusten. Het kan niet betekenen dat we nooit tot rust zullen komen zolang de aarde draait.

Verlossing. Jezus is niet gekomen om thora los te maken, maar om thora vol te maken, te laten schitteren als zijn eigenste zelf. Thora is vrijheid. Wij maken er vaak een wetboek van, maar Jezus laat zien hoe en waar de puntjes en kommaatjes van thora vrijheid en vreugde brengen. En dat brengen ze niet omdat wij ze zo goed kunnen definiëren of dogmatiseren. Ze brengen vreugde omdat we deel mogen zijn van Gods vrijheid. Thora is dan ook geen rugzak met een loden last, maar een landschap om in te leven, om te onderhouden en te genieten zolang de wereld draait.

(wordt vervolgd)