De post-individualistische kerk (3)

Dit bericht is 913 keer gelezen!

Maar waar draait het nu eigenlijk allemaal om?

Moet de waarheid van de bijbel (als die er is) ook individualisten kunnen overtuigen? Het antwoord moet uiteraard “ja” zijn, want als dat niet zo zou zijn zou de bijbel zo in waarde afnemen dat hij niet meer geloofwaardig is. Als de individualist in al zijn (on)geloof sterker is dan de bijbel dan wordt het zeer twijfelachtig of de bijbel wel Gods Woord is. Aan de andere kant krijgen vele christenen een rolberoerte bij deze pretentieuze opstelling van de individualisten van onze tijd. Wie ben jij om te denken dat de bijbel jou eerst maar eens moet overtuigen! Ik snap die verontwaardiging, maar hij is niet geheel terecht. Het is geen individualistische pretentie maar vaak een oprecht zoeken. Dat zoeken kan, doordat het wordt gefrustreerd door collectivistisch verzet, ontaarden in botte meningen en posities. Maar zover wil ik het niet laten komen. Ik wil mij de vragen eigen maken en meegaan op het zoekpad.

En zo kwam ik op de bodem. Met die vraag aan de bijbel: Waar draait het nu eigenlijk allemaal om? Overtuig mij! Uiteindelijk (ik zal hier niet het hele proces beschrijven) kwam ik uit bij “Heb je naaste lief”. Dat ging zo. De hele kern van de bijbel geeft Jezus weer door te zeggen in Mattheüs 22 (vertaling HSV): ³⁷ U zult de Heere, uw God, liefhebben met heel uw hart, met heel uw ziel en met heel uw verstand. ³⁸ Dit is het eerste en het grote gebod. ³⁹ En het tweede, hieraan gelijk, is: U zult uw naaste liefhebben als uzelf. ⁴⁰ Aan deze twee geboden hangt heel de Wet, en de Profeten. Dus volgens Jezus is dit de bijbel in een notendopje. Sterker nog, het is de wil en de drijfveer van God in een notendopje. Maar het eerste woord (God liefhebben boven alles met heel je hart, ziel en verstand) maakte het mij moeilijk. Ikzelf ervaar in mijn leven wel een intense liefde van en voor God, maar ik hoorde mijn individualistische gesprekspartner al praten en vragen. Hoezo God? Waar God? Welke God? Kun je dat bewijzen en als je dat kan waarom dan juist die? En de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik daar vanuit het seculier individualisme ook geen goed antwoord op kon geven.

Even tussendoor: Seculier individualisme. Ik heb even wat woorden nodig om te vertellen wat ik daarmee bedoel. Individualisme mag duidelijk zijn. De ontwikkeling, welzijn, welvaart, vrijheid van keuze en mening van het individu staat voorop. Zelfontwikkeling en zelfontplooiing. Het individualisme zou je ook nog vanuit een religieus perspectief kunnen benaderen, maar dan speelt er altijd een vorm van geloof mee en kan ieder zeggen dat je dat nu eenmaal wel of niet gelooft. Dus het geloof moet er uit gefilterd worden om bij de “pure” individualistische vraag naar zingeving, God en dergelijke te komen. Nu is dat waarschijnlijk niet helemaal mogelijk, omdat alle mensen wel op een eigen manier iets geloven. Maar ik ging de uitdaging aan. Wat heeft Jezus de seculiere individualist te zeggen? Dus wat heeft Jezus te zeggen aan de individualist die op zoek is naar de zin van het leven, maar die (nog) niet van God wil weten omdat dat nu eenmaal niet bij het individualisme hoort? Dan moet je dus niet bij het eerste woord beginnen.

Dan laten we het eerste woord voorlopig weg. Dat is niet zo erg, want het tweede is er aan gelijk, zegt Jezus. Ik zeg vaak: Als je met het eerste woord geen raad weet, doe dan het tweede. Dat is op zich al een ontdekkingstocht, want is dat wel de bedoeling van Jezus? Is het wel zijn bedoeling dat we eerst met het tweede woord aan de slag gaan? Op dit moment doe ik het gewoon uit solidariteit met de seculiere individualist. Dus richting de bodem hield ik het woord “heb je naaste lief als jezelf” over. Kan de individualistische mens daar wat mee? Ik ging me concentreren op dat woord. En bij mij betekent dat altijd eerst grondige studie. Laat ik het zinnetje voor de zekerheid zo nauwkeurig mogelijk in het Nederlands weergeven:

Je zult jouw naaste liefhebben, (hij is) als jij.

Hier moet dus de kern van ons aardse bestaan in zitten, zoals de bijbel het volgens Jezus ziet. Let wel even op de tekst zelf. Hij begint al met iets dat niet helemaal een opdracht is. “Je zult liefhebben.” Dat is naast een opdracht ook een belofte en een voorspelling. Er is dus meer aan de hand dan dat jij iets moet gaan doen. Je moet wel iets gaan doen, maar het is ook een belofte dat je het zult doen. Maar de parel zit in de woorden “hij is als jij”. Ik zal je niet met de hele zoektocht vermoeien, maar ik kwam uiteindelijk tot de conclusie dat ik de vertaling van Martin Buber (en anderen) het meest recht vindt doen aan de woorden van Jezus. In de eerste plaats moet ik nu een hardnekkig misverstand uit de weg ruimen. Veel Nederlandse christenen hebben leren leven met een andere vertaling, namelijk zoals die hierboven staat waar ik de HSV citeerde: U zult uw naaste liefhebben als uzelf. Naar aanleiding van deze vertaling werden mensen teruggeworpen op de onmogelijke opdracht om hun zelfliefde ook te vertalen naar hun naaste. Je moet eerst van jezelf houden voordat je van je naaste kunt houden, werd er dan gezegd. Grotere misleidende onzin bestaat er niet! Als dit waar zou zijn zou alleen de narcist blij zijn, maar die zou nooit bij naastenliefde komen. Voorzover ik mensen ken vindt het overgrote deel van de mensen het zeker niet gemakkelijk om van zichzelf te houden. In deze vertaling strandt de intentie van Jezus en kun je de kerken sluiten. Kerken die dit wel leren (en daar zijn steeds nieuwe vormen van) bloeien als hype even op, maar verzinken na een paar jaar weer en laten mensen ontredderd achter. Gelukkig is het niet wat Jezus zegt. Laten we een poging doen om de woorden van Jezus te begrijpen.

“Hij is als jij.” Wat is er dan als het om liefde gaat met mij aan de hand? Ik denk dat ik met 100% zekerheid kan zeggen dat ik liefde nodig heb. Ik daag je uit dat zinnetje voor jezelf te herhalen. IK HEB LIEFDE NODIG! Zonder daar nu verder op in te gaan vraag ik je om dit zinnetje voor jezelf te herhalen met de vraag of het voor jou waar is. Heel individualistisch. Dus niet ik moet van mezelf leren houden, maar ik heb liefde nodig. Als het goed is en jouw levensgevoel niet compleet stuk is zul je door de herhaling steeds meer voelen dat je liefde nodig hebt. Je zult de waarheid van dit zinnetje gaan zien en ervaren. Er groeit verlangen en behoefte van binnen. Ben je zo ver gekomen, is het in je geland en heeft het wortel geschoten, kijk dan de naaste aan die je vandaag ontmoet. Partner, ouder, kind, collega, rijgenoot bij de kassa, filedeelnemer bij het verkeerslicht, etc. Realiseer je als je die aankijkt dat hij/zij is als jij. Hij/zij heeft liefde nodig. Jouw liefde? Ik zeg niet dat je dat nu al kunt geven of kunt weten wat je dan zou moeten geven, maar oefen je de komende tijd in het aankijken van mensen op deze manier. Die mens is namelijk als jij. Heeft liefde nodig.

Die mens is als jij

Die mens is als jij

Die mens is als jij

We spoelen door individualistisch oefenen langzaam het zand van de parel af

(wordt vervolgd over een paar dagen, misschien weken.)