Vergeven (2) – Het slachtoffer

Dit bericht is 2446 keer gelezen!

Wat we ook verder over vergeven zeggen en/of denken we kunnen niet anders dan bij het slachtoffer beginnen. Aan welk kwaad je ook denkt, welke zonde, welke misdaad of welk onrecht ook, het is het slachtoffer dat het recht heeft te vergeven. Later komt hier wel een nuancering op als we kijken naar de bijbelse begrippen, maar tussen mensen geldt dit principe. Niemand mag een dader van kwaad of veroorzaker van leed vergeven dan het slachtoffer van dat leed. Maak het maar praktisch. Als ik een fikse deuk in jouw auto schop heb ik er niets aan als jouw buurman het mij vergeeft. Het is ook niet de taak en het recht van de buurman, tenzij jij hem dat recht hebt gegeven natuurlijk. Dit lijkt mij een zeer open deur. Voor leed jou aangedaan kun jij alleen vergeving schenken. Anders gezegd: Het slachtoffer heeft recht vergeving te schenken en niemand anders. Niemand mag of kan in naam van het slachtoffer een ander vergeven als het slachtoffer daar geen toestemming voor heeft gegeven. Er zijn allerlei situaties van vergeving te bedenken, maar er zal altijd duidelijk moeten zijn dat het slachtoffer instemt met de vergeving. De autoriteit van de vergeving ligt bij het slachtoffer.

Hier komen een paar interessante vragen om de hoek. Is het bijvoorbeeld een plicht om te vergeven? Dat wordt in de kring waar ik werk (christendom) wel eens beweerd. Dat we altijd moeten vergeven. Daar worden dan natuurlijk wel weer allerlei nuancerende gedachten bij gezet. Zo wordt soms de voorwaarde gesteld dat als er vergeving gevráágd wordt we moeten vergeven, maar dat die plicht niet bestaat als het niet gevraagd wordt. Of dat er bijvoorbeeld sprake moet zijn van oprecht berouw en als dat er is dat dan de plicht tot vergeven bestaat. En zo zijn er nog een paar. Maar op dit moment beschouw ik dat soort opmerkingen als een ongehoorde en onmogelijke mentale dwang. Als iemand spreekt over de plicht om te vergeven ontneemt hij het slachtoffer zijn autoriteit en eigenheid. En dat kan niet. Op de vraag of de bijbel ons tot vergeven verplicht kom ik uiteraard later te schrijven, maar hier houd ik het bij het recht van het slachtoffer.

Waarom deze nadruk op het recht van het slachtoffer? Wel, als ik die nadruk niet leg wordt het slachtoffer voor de tweede keer slachtoffer. Met enige regelmaat ben ik getuige van gesprekken tussen dader en slachtoffer. Meer dan eens heb ik de dader horen zeggen dat God hem vergeven had. Op mijn vraag of het slachtoffer dat ook had gedaan bleef het soms heel stil. En als het slachtoffer dat niet heeft gedaan is het gebruik van de Naam van God in dezen godslasterlijk. Bij vergeving gaat het mij dus in de eerste plaats om recht doen aan het slachtoffer. Uiteraard besef ik dat er allerlei situaties te benoemen zijn waar het niet zo zwart-wit ligt als nu lijkt, maar je snapt mijn punt. De bal van de vergeving ligt bij het slachtoffer. Als het slachtoffer niet vergeeft is er geen vergeving. Later kom ik terug op dit punt. Voorlopig is dit iets om grondig over na te denken al was het maar om te voorkomen dat in deze serie het slachtoffer voor de tweede keer in de kou komt te staan.

(wordt vervolgd)