Vergeven (4) – Optillen

Dit bericht is 5261 keer gelezen!

In het vorige blogje schemerde er al iets door van één van de bijbelwoorden voor vergeven. Het is het meest voorkomende woord en betekent zoiets als “optillen”. Er zijn diverse vertaalvarianten, maar ze zitten allen in dezelfde hoek. Optillen, wegdragen, verhoogd worden of verhogen, dragen of doen dragen, dus ook opleggen. Daarnaast ook mogelijkheden als helpen, ondersteunen, verdragen en opstaan. Dat het woord (uit het Oude Testament, dus het hebreeuws) zo vaak met vergeven wordt vertaald komt door de situaties waarin het woord gebruikt wordt. Zo worden misdaden opgetild, zonde opgetild, ongerechtigheid en onreinheid vergeven, etc. Deze dingen worden “opgetild”, “weggedragen”. Maar het woord wordt ook gebruikt voor “gewoon” optillen. Van een voorwerp dus. Maar ook omhoog kijken is “optillen van de ogen”. Je ziet, dat het niet specifiek een woord voor vergeven is zoals wij dat kennen.

Optillen dus. Wat wordt er door wie opgetild in die situaties dat het om vergeven gaat? In de bijbel kun je bij het “wie” denken aan drie personen of groepen. Het slachtoffer kan “moeten dragen”. Het slachtoffer zeult als het ware rond met de last van wat is aangedaan. Maar de dader ook. De dader zeult in de bijbel ook rond met de last van wat hij heeft gedaan. En bij die laatste dienen we dan zeker te denken aan woorden als schuld en verantwoordelijkheid. Zo zegt Kaïn bijvoorbeeld dat de moord op zijn broer Abel “te groot is om te dragen”. Wij vertalen dat met “te groot om vergeven te worden”, hoewel er geen passieve vorm (gedragen worden) staat maar een actieve vorm (dragen). Het kan dus ook gewoon zijn dat de verantwoordelijkheid voor de dood van Abel een te zware last is voor Kaïn. De derde partij is God zelf. Nu zouden wij God niet snel zien als slachtoffer van onze daden. Dat woord gebruiken wij niet vaak. Dat is wel vreemd, want God doet het zelf wel. Hij maakt zichzelf zelfs tot slachtoffer van onze daden. Onze moord op de God die liefde is maakt Hem tot slachtoffer. Maar meestal vertalen wij het vergeven van God in juridische zin. God heeft een eis gesteld, wij houden ons daar niet aan en God vergeeft heeft, ontslaat ons van de last van de verantwoordelijkheid. In mijn ogen is dat een voor God te afstandelijk visie. Ik hecht meer aan God, die slachtoffer “wil” zijn, maar daarover later. In ieder geval tilt God de zonde, de misdaden op en wij vertalen dat met vergeven.

Maar wie tilt nu wat op? In ieder geval tilt de dader niets op. Hij zeult met iets of hij zich dat nu bewust is of niet, of hij zich daar nu iets van aantrekt of niet.  De dader zeult met schuld en verantwoordelijkheid en tilt die niet van zijn schouders. Jezelf vergeven kan niet. Het slachtoffer kan wel optillen. Het slachtoffer kan de schuld van de schouders van de schouders van de dader tillen door zelf die schuld niet meer te tillen. Het slachtoffer kan kiezen om die schuld naast zich neer te leggen, er niet meer mee te rekenen, er niet op terug te komen, het te laten bij wat het is en verder te gaan met het leven. Dat is het bijbelse woord optillen. Op het moment dat je de dader vergeeft stap je zelf de vrijheid in met wat er van jouw leven over is. Dat betekent dat vergeven een tweezijdige werking heeft. De één vergeeft de ander. Het is wel de actie van de één maar de ander heeft daar meteen baat bij. Of de ander dat ook aanvaardt en ervaart komt later aan de orde, maar hier is al duidelijk dat vergeving op zich een eenzijdige actie is met een tweezijdige werking. Dat wat vergeven wordt is dus blijkbaar een last, die op de schouders van de dader en het slachtoffer rust. Vergeeft het slachtoffer dan is ook de dader vrij. Zo gezien is bij vergeven communicatie met elkaar heel belangrijk.

Voor optimaal optillen heb je dus twee partijen nodig, die beiden de bevrijding ervaren. De handeling van het optillen (vergeven) ligt bij het slachtoffer, de baat van de vergeving ligt bij beiden. Wat al wel belangrijk is om hier al te zeggen is, dat vergeven in principe niet voorwaardelijk is. Als een slachtoffer gaat zeggen dat hij wel wil vergeven als de dader eerst ….. dan maakt hij zichzelf weer gevangene van dezelfde misdaad. Vergeving kan bevrijding zijn voor beiden, maar is dat lang niet altijd.

(wordt vervolgd)