Vergeven (6) – De HEER “vergeeft”.

Dit bericht is 1989 keer gelezen!

Het klinkt misschien vreemd, maar we gaan even een zijpad in. Ik vraag aandacht voor een bijzonder woord in het Oude Testament (salach voor de kenners van hethebreeuws), dat alleen maar vertaald wordt door “vergeven”. Het bijzondere aan dit werkwoord is dat het ook alleen maar door God gedaan wordt. Het woord wordt dus niet in verband gebracht met mensen in die zin dat mensen op deze manier “vergeven”. Het woord komt veel voor in de regels van de tempeldienst. Als een zondaar dit of dat offert zal de priester verzoening doen en het zal hem vergeven worden. Verder valt het op, dat het vaak over het vergeven van het hele volk gaat. Maar zoals gezegd is het meest opvallende dat dit werkwoord alleen gebruikt wordt als het God is die vergeeft.

Waarom noem ik dit een zijpad? Ik doe dat omdat in deze vergeving steeds sprake is van het herstel van de relatie met God. De mens, het individu of het volk heeft iets tegen de wil of het gebod van God in gedaan, belijdt die zonde, de zonde wordt verzoend en vergeven. Je kunt hier de vraag stellen wat er nu eigenlijk gebeurt in deze situaties. Het uitgangspunt is dat de God de mens of het volk een regel geeft en dat de mens zich daar niet aan houdt. Voorzover ik het kan bekijken gaat het steeds om relatieregels. Als de mens zich bezondigd aan de relatie met een medemens of zich religieus verontreinigd en ontheiligd heeft is deze vergeving op zijn plaats. Er zit dus iets achter van een gebroken relatie met God of het niet gediend hebben van God als enige God. Die verontreinigng kan ontstaan door het in aanraking komen met onreine dieren of dingen, maar ook door een gebroken belofte of godslasterlijke taal. Om de precisie te dienen: Er staat hier en daar wel dat het gaat om “alle overtreding van Gods regels”, maar het gaat daar steeds om het herstel van de relatie met God, die geschonden is door de zonde. Er wordt in deze situaties niet gesproken over wat er tussen mensen moet gebeuren, maar over wat er tegenover God moet worden rechtgezet.

Het gaat dus wel degelijk om zonde in de bijbelse zin van het woord, maar dan zonde waarvan wij als mensen zeggen, dat je dat met God uit moet zoeken. De enige mens, die daar aan te pas komt is een “man Gods”, meestal een priester, soms een profeet. Zij verrichten namens God handelingen van verzoening en vergeving. Het gaat bij dit woord vergeven dus niet om het herstel van menselijke relatie. Hier vergeeft alleen God.

Maar wat is dat vergeven dan? Het lijkt mij een open deur, dat vergeven hier betekent, dat God de mens niet meer zal aanspreken op of verantwoordelijk zal stellen voor zijn daden. God heeft zich als het ware verzoend met het feit dat zijn regels zijn overtreden en met het feit dat de mens die overtreding belijdt. Het is een soort “zand erover”. Als teken wordt dan ook vaak een zonde-offer gevraagd, een symbool van het feit, dat God eigenlijk had moeten wstraffen maar dat niet doet.

Ik bespreek dit type vergeving in deze serie vanwege een veel gehoorde opmerking, dat “God wel kan vergeven maar ik niet” of de opmerking van een dader dat “God mij al heeft vergeven”. Beide opmerkingen kunnen juist zijn. Vooral bij die laatste opmerking zal de dader dan een “man Gods” moeten laten getuigen van het ritueel van verzoening en vergeving. Maar dan wil ik ook aandacht voor het feit, dat de bijbel oog heeft voor het onderscheid tussen herstel van de band met God enerzijds en herstel van de band tussen mensen anderzijds. Jij of jouw medemens is God niet. Geheel juist. En daarom dienen we oog te hebben voor dat verschil en zullen we om onze medemens recht te doen en God recht te doen verschillende vormen van vergeving moeten toepassen en nastreven.

Ik kan het even niet beter uitleggen. Als je wilt reageren of vragen of opmerking hebt hoor ik het graag.

Hier laat ik wel de woorden uit het Oude Testament achter me en wandel door naar Jezus en het Nieuwe Testament. We komen al wandelend nog wel een paar keer terug bij de woorden, die we nu hebben gezien.

(Wordt vervolgd)