We zakken door de vloer

Dit bericht is 3180 keer gelezen!

We zakken door de bodem van de kerk. Voor vele die-hard kerkleden moet de kerk nog stevig zijn, duidelijkheid bieden, een poort naar de hemel zijn. Maar de grote steunberen aan de buitenkant van het gebouw (waken bij de leer en grote, gezaghebbende leiders) zijn al verdwenen, afgekalfd, ingestort. De stenen zijn gebruikt voor andere maatschappij-relevante gebouwen. En hoe verder je naar het Westen komt hoe minder kerkgebouwen er zijn en die er nog zijn hebben niet zelden hun gebruik voor gebed verloren. Met het Westen bedoel ik natuurlijk eerst letterlijk het topografische Westen van Nederland. Maar ik bedoel ook geestelijk het Westen. Het geestelijke Westen breidt zich al tientallen jaren als een woekerplant uit in alle richtingen. Waar de kerkgebouwen hun gebedsfunctie nog hebben is de inhoud van het geloof aan het verwesteren. En dan bedoel ik met name (1) het verdwijnen van gezagscentra, (2) het voortschrijdend individualiseren, (3) een postmoderne autoriteitsbeleving en (4) het groeiend belang van lokale gemeenschappen en andere factoren. Geestelijk vallen de steunberen ook daar om. En dan doel ik op de grote systemen van vroeger, Je was wat als je CGK was of NH of RK. Nu ben je daardoor niets meer. De identificatie met het grote systeem is voor velen (zo niet allen) opgelost als sneeuw voor de zon. De steunberen zijn weg en je moet het lokaal uitzoeken. Jouw geestelijk huis is niet zo stormbestendig meer. Misschien is het huis ook wel veel te groot geworden, je kunt het met die paar mensen die er nog zijn niet meer onderhouden.

We zakken door de bodem van de kerk. Een metafoor in dezelfde klasse als die van de steunberen. We leefden zeker en veilig op de tegels, planken en kokosmatten van de zondagse ruimtes. Maar de vloer is verzakt, de planken aangetast. Wat ooit zo zeker was is nu een vraag geworden en leven met vragen doet velen pijn, maakt velen onzeker. We roepen soms nog luide antwoorden, maar hun inhoud heeft niet meer de stevigheid, die ze vroeger leek te hebben. Op het moment dat ze geroepen worden worden ze ook ontkend. We zakken door de bodem. Is dat erg? Nee, als je het maar goed doet. Als je je realiseert dat onder de bodem van de kerk nog altijd de aarde is is er niet zoveel aan de hand. De aarde mag enkeldiep of kelderdiep onder de bodem zitten, er is aarde. En dat zie je dan ook gebeuren. Mensen, die door de bodem van de kerk zakken landen op de aarde. Op diezelfde aarde wonen alle andere mensen en die ontmoeten ze dan ook. Soms zijn er nog pogingen om die andere mensen over te halen het oude gebouw te bevolken en te renoveren. Men poogt hier en daar nog (de oude) kerkgebouwen vol te krijgen, maar dat is uit de tijd. En waarom zou je ook als je allang hebt geleerd en ook zelf toegegeven dat de oude systemen niet meer werken. Maar doet men toch nog pogingen om de gebouwen te vullen dan zie je vaak een fenomeen dat ruilverkaveling heet. De gelovigen verlaten het gebouw dat volgens hen te onveilig is geworden en klonteren samen in andere gebouwen. Ze prijzen de koers en inhoud van de nieuwe gemeenschap, maar overstemmen het knagende gevoel, dat ook dat gebouw hen op een dag te onveilig zal zijn geworden. We zakken door de bodem van de kerk.

Velen hebben het zien aankomen en hebben het gebouw lang geleden of sinds kort verlaten. Waren het de profeten naar wie we weigerden te luisteren? We kunnen het ze nu gaan vragen, want we landen op dezelfde aarde waar zij ooit zijn geland. Het zal even taai zijn, maar laten we ons realiseren dat het onderscheid “wij zijn gelovig en zij niet” niet realistisch en effectief was en is. Laten we ons realiseren, dat wij niet alleen gelovig en zij niet alleen ongelovig zijn. Wellicht is er helemaal geen “wij en zij”.  Als je door de bodem van de kerk bent gezakt kom je als vanzelf tot die ontdekking. Maar weet je wat het is met een ontdekking? Het was er altijd al, maar jij zag het niet. Geen idee waarom niet, maar je zag het gewoon niet. Verwijt het jezelf niet, je hebt lang volgehouden. Daarbij is een ontdekking een nieuwe kans, een nieuw begin.

Met de voetjes op de aarde kunnen we misschien leren wat Jezus bedoelde dat zijn volgelingen alle volken moesten leren onderhouden wat Hij hen geboden had. Maar die woorden klinken een beetje regentesk uit de mond van mensen, die net door de bodem van de kerk zijn gezakt. Misschien is het beter te luisteren naar hen die de kerk wel zijn kwijt geraakt, maar niet uit de hand van God zijn gevallen. De gelovigen aan de andere kant van de bouwvallige muur.

Maar raken we dan alles niet kwijt als we door de vloer van de kerk zakken en de kerk de kerk laten? Nee, lees je bijbel maar en bid elke dag. Waar in de bijbel kom je een geïnstitutionaliseerde en in genootschappen verdeelde kerk tegen? Precies, NIET! En toch geloofden zij en zorgde God voor hen en stonden zij in aanzien bij heel het volk. Wees niet bang, want het geloof drijft de angst uit. Zo gezien kan het een bevrijding zijn dat we door de vloer van de kerk zakken en geen geld willen investeren om de vloer te repareren.

Het gekke doet zich voor dat ik geloof dat er altijd een kerk zal zijn, maar blijkbaar niet in de vorm, die we de laatste eeuwen kennen. Waarom zal er altijd een kerk zijn? Omdat er altijd een God zal zijn die mensen verenigt in geloof en dienstbaarheid. Misschien kunnen we de vloer van de kerk gebruiken om een kampvuur te maken en daaromheen elkaar de verhalen van God te vertellen tot verlossing van (kerk)mensen.