Bijbel

De bergrede (1)

Een plekje tussen hemel en aarde. Toen Jezus de mensenmassa zag klom Hij uit hun bestaansdal wat naar boven DE berg op. Ergens tussen hemel en aarde gaat Hij zitten om de mensen te onderwijzen. Die plek wekt verwachting. Er staat niet voor niets DE berg. Alsof ieder van ons weet welke berg er wordt bedoeld. Nu, ik weet niet welke berg er letterlijk wordt bedoeld, maar symbolisch wordt de berg bedoeld waar God en mens elkaar ontmoeten. En de omstanders van Jezus weten dat. Zij kennen die berg, de ontmoeting met God, uit Exodus 19. De verwachting is wellicht gespannen. read more

Jozef de Rechtvaardige (5 en slot)

Jozef verdwijnt in de geschiedenis. Midden in de nacht schiet hij wakker. Was het reëel? Was het een droom? Een engel had hem gewaarschuwd voor gevaar en opgedragen de weg van Israël te gaan. De weg van Israël. Ook al klinkt dat in onze oren wellicht als een weg van verlossing, heil, melk en honing, het is in feite een weg van deportatie, slavernij en vreemdelingschap. Was Jozef eerst nog van plan geweest in zijn eentje die weg te gaan, nu krijgt hij de opdracht om die weg te leren aan zijn gezin. “Neem het kind en zijn moeder en vlucht naar Egypte”, had de engel in zijn droom gezegd. Hoe ga je dat ooit uitleggen als weg van God? Maar Jozef kende tora en ging. Kanaän hoorde niet meer van Jozef, Maria en hun vreemd geboren kind. Kanaän hoorde van tirannie en kindermoord, collaboratie met de bezetter en overnemen van de gewoonten van de wereld. Jozef leerde zijn gezin in Egypte, dat voor de kinderen van het licht niets dan ballingschap rest. read more

Jozef de Rechtvaardige (4)

Jozef is het eindpunt van het “geslachtsregister” uit Mattheüs 1. In dat hoofdstuk staat niet het geslachtsregister van Jezus Christus, zoals wij een geslachtsregister zouden maken. Voor ons zou het lijken op de registers van Adam (Genesis 5) of Noach (Genesis 10). Je hebt een voorvader en je beschrijft wie er uit hem geboren worden. Maar Mattheüs 1 is anders. Jezus is niet de voorvader (daar mag je even over mediteren, want Hij is wel de reden van al die geboortes) en het register loopt ook niet op Hem uit, maar op Jozef, die niet zijn vader is. Jozef is het menseijke eindpunt van de lijn van geboortes vanaf Adam zegt de evangelist Mattheüs. read more

Jozef de Rechtvaardige (3)

Jozef heeft om heel begrijpelijke redenen besloten om bij Maria weg te gaan en te kiezen voor (vrijwillige?) ballingschap. Maar als iets niet de bedoeling is wanneer God zelf naar de wereld komt is het wel dat de mensen in ballingschap gaan. Zijn Naam is niet voor niets Immanuël, God MET ons. Maar deze situatie (Maria zwanger uit de Heilige Geest) is wel heel bijzonder en hoe ga je daar als mens mee om? Er zijn geen eerdere voorbeelden voor Jozef in tora te vinden, dus wat moet je dan? God zelf vult tora aan voor Jozef. Daar is een engel voor nodig, die eerst Jozefs situatie benoemt. “Wees niet beschroomd Maria als vrouw te nemen,” zegt de engel in een droom. Jozef is dus beschroomd, huiverig, onwennig, onzeker. “Niet doen!”, zegt de engel. En de engel weet hoe de vork in de steel zit. “Wat in haar verwekt is is uit de Heilige Geest”. Dat had Jozef dan in ieder geval goed. Maar Jozef moet nu leren dat de aanwezigheid van de Heilige Geest niet tot de conclusie mag leiden dat je als mens dan maar het veld ruimt. Zijn vooronderstellingen waren juist, maar zijn conclusie niet. read more

Jozef de Rechtvaardige (2)

Wat moet je doen als blijkt dat jouw verloofde zwanger is uit de Heilige Geest? Je staat in ieder geval een tijdje flabbergasted langs de kant. Wat is hier aan de hand? Maar als je dan een beetje tot jezelf bent gekomen hangt het heel erg af van wie je zelf bent. Ben je een vlogger, die graag zoveel mogelijk likes wil hebben dan zul je waarschijnlijk al je skills in de strijd gooien om een vlog te maken, die meteen viral gaat. Je hebt een goudmijn in handen. De Zoon van God wordt zomaar in jouw handen gelegd! Binnenkort bezit je een jacht van een paar miljoen op de Middellandse zee! Ben je een angsthaas, slecht in het nemen van beslissingen, dan zul je stilletjes weglopen en rustig in een hoekje gaan afwachten wat er gaat gebeuren. Laat de anderen maar op een jacht in de Middellandse Zee gaan cruisen. Ben je Jozef de timmerman uit Nazareth dan kijk je eerst wat tora er van zegt. read more

Jozef de rechtvaardige (1)

Over Jozef, de timmerman uit Nazareth, zegt de bijbel niet zo veel. Maar wat er wordt gezegd is uitermate boeiend. Hij mag voor vele mensen een passant in de nacht zijn, de man naast de ezel of de achtergrondfiguur in de stal, voor wie nauwkeurig leest is hij veel meer dan dat. Hij is niet “meer” in roem of omdat hij zoveel “meer” in zijn mars had dan slechts een figurant in de geschiedenis. Nee, het meer bijkt als je nauwkeurig leest wat er wél over hem wordt gezegd.

Dat begint bijvoorbeeld al voordat hij persoonlijk aan ons wordt voorgesteld. In Mattheüs 1 vinden we een lange, gestileerde lijst met namen, die het “geslachtsregister van Jezus Christus” wordt genoemd. De opmerkzame lezer ziet al meteen, dat het geslachtsregister bij Jozef eindigt. Als je daarbij bedenkt dat Jezus wordt gezien als Zoon van God en niet van Jozef is het duidelijk, dat Mattheüs niet wil beginnen met aandacht te vestigen op Jezus, maar op Jozef. De menselijke lijn van Jezus zou moeten uitkomen bij Maria en niet bij Jozef. read more

Een bodemloze (?) kloof

“En bovendien is er tussen ons en u een grote kloof aangebracht, zodat zij die van hier naar u zouden willen gaan, dat niet kunnen en ook zij niet die vandaar naar ons zouden willen gaan.” (Lukas 16:26)

De woorden worden door Jezus in de mond gelegd van Abraham, die aan het feestmaal van de HEER spreekt met een (voormalig rijke) man in de hel. Het verbaasde mij altijd al, dat mensen van het feestmaal zouden willen opstaan om naar de hel te gaan en de mensen daar helpen. Maar, zo redeneerde ik, het is eigen aan de kinderen van het licht om de mensen in een / de hel te willen helpen. Ook al kost hen dat het feestmaal. Dus moest God er voor zorgen, dat Zijn kinderen niet uit de hemel weg zouden lopen om de hellegangers te gaan bijstaan. Neem het niet te letterlijk, alsjeblieft, want in zo’n God geloof ik niet meer sinds ik die God ben tegengekomen in diverse hellen. Hij gaat dus zelf ook op pad om te helpen en te redden. read more

De bijbel is toch niet veranderd?

Nee, de bijbel is niet veranderd en dat zal ook niet meer gebeuren. De wedervraag wordt dan: Waarom moeten dan in onze tijd de dingen anders gaan dan in het verleden? De bijbel zegt toch nog steeds hetzelfde? Waarom moeten er dan opeens andere posities zijn ten opzichte van homoseksualiteit, vrouw en ambt, positie van kinderen in de kerk, avondmaal, predikantschap, kerk en kerkgenootschap, belijdenissen en ga zo nog maar even door? De bijbel zegt toch al eeuwen hetzelfde?

Ieder van ons zal dit type gesprek kennen. Het vindt niet alleen in kerkelijke en religieuze setting plaats, maar op alle terreinen van het leven. De wereld is voor heel veel mensen verwarrend geworden en heel veel mensen zijn gestopt met zoeken en denken. Maar het wordt echt urgent als iemand zijn uiterste zekerheid ziet vergaan. Voor veel mensen is de bijbel dat nog steeds, ook voor mij. Het onfeilbare Woord van God! Dat kun je toch niet anders gaan uitleggen om je eigen zin te krijgen?! En het aparte is, dat iedere bijbelgetrouwe gelovige datzelfde denkt en voelt. Of je in de bijbel ruimte leest voor de kerkelijke emancipatie van man en vrouw of je leest die ruimte niet, de vragen blijven hetzelfde. Hoe komt het toch, dat wij er echt van overtuigd zijn, dat wat wij geloven ook werkelijk in de bijbel staat. Sterker nog: Hoe komt het dat wij het niet anders kunnen lezen dan wij lezen? read more

Het hekje.

Als kind hoorde ik ooit een dominee in de kerk spreken over “de gelijkenis van de verloren zoon”. Zo wordt doorgaans het verhaal genoemd, dat staat opgetekend in Lukas 15:11-32. Ik weet niet meer wat de voorganger er allemaal over zei, maar één ding is mij bij gebleven. De dominee tekende de vader als een grijze man, die de hele dag bij het tuinhekje stond te turen in de richting waarin zijn zoon verdween. Een levendig en toch stilstaand beeld. Het beeld heeft steeds weer nieuwe vragen bij mij opgeroepen. Eerst eenvoudige vragen. Waar zou het tuinhekje van gemaakt zijn? Zou het een hekje in een hoge heg zijn of in een hekwerk dat net zo laag en doorzichtig is als het hekje zelf? Waarom zit het hekje dicht? En meer van die vragen. Je kunt je als kind maar druk maken. Later kwamen er wat andere vragen. Kwam die zoon door al dat uitkijken nu sneller terug? Keek de vader zijn zoon als het ware terug? Bracht iemand hem een kopje koffie daar bij het hek? Moesten ze hem steeds roepen voor de maaltijd? De vragen zullen zeker met mijn toenemende leeftijd te make hebben gehad. Zoals in ieder geval ook de vraag of die vader niet beter kon omgaan met de andere zoon, de werknemers en de boerderij? Zouden die zich niet schromelijk in de steek gelaten voelen door die vader? Waar was de moeder van die jongen eigenlijk? Bleef zij ook bij het hekje staan? Ondertussen realiseerde ik me bij weerkeer dat het verhaal voor mij nooit verder kwam dan daar bij het hek. Slechts een enkele keer (als ik er zelf over preekte) kon ik aandacht opbrengen voor de ene zoon in zijn zelfgekozen misère of voor de andere zoon in zijn in mijn ogen terechte chagrijn. Verder leefde in mijn gedachten alleen die vader en met name de drukplek op zijn bovenbenen waar zijn lichaam de bovenrand van het hekje raakte. read more

HeMa-lezen (9 en slot) – Van God en Zijn Woord, gelovige, kerk en kerken

Ik heb mezelf weer een beetje beter begrepen. Ik ga voor de HERE God en Zijn Woord! En voor allen, die Zijn Woord in geloof willen volgen. En voor het lichaam, waarin al die gelovigen hun plaats hebben. En voor de organisatie, die al die plaatsen samenbindt. Maar af en toe steekt er een graatje heel erg dwars in mijn keel en heb ik tijd nodig om mijn plekje te vinden. Heel soms doe ik dat leesbaar voor iedereen. Waarom? Omdat ik weet, dat velen ten aanzien van de kwestie die op dat moment speelt erg in verlegenheid zijn, maar het niet durven of kunnen uiten. Zo ook in de kwestie van homoseksuele relaties en de kerk. Ik weet uit vele gesprekken, dat veel mensen met de kwestie in hun maag en hart zitten. Als ik de mensen goed beluister is de eerste spanning de relatie met jezelf wanneer je ontdekt anders te zijn dan de meerderheid door wie je tot op dat moment bent opgevoed. Dan is er de spanning van de relatie met een mens, een geliefde met een andere gerichtheid dan jezelf. Dat is erg wennen voor sommigen. Er zijn ook zoveel vragen. Je eigen heden en toekomst, maar soms ook verleden is er mee gemoeid. Je moet opnieuw wennen aan jezelf. Dat geldt evenzo voor die vaders, die geen schoondochter krijgen en moeders, die geen oma worden. De wereld staat voor sommigen echt op zijn kop. Het geeft vervreemding en je zoekt houvast. Maar je moet vaak ook opnieuw wennen aan de ander. Dat komt meestal omdat je eerder in de jou bekende verhoudingen van man en vrouw dacht en handelde, maar nu moet inzien, dat die verhoudingen voor het leven veranderd zijn. read more